بریده‌هایی از کتاب انگیزه های پنهان در رفتارهای آشکار

حتی گاهی برای اینکه نشان دهید خصوصیتی مطلوب دارید باید کاری پرخطر یا بیهوده انجام دهید. این اصل را اصل نقص می‌نامیم.

تبعیت از اندرز لوقا ۷:۱ که می‌گوید، «قضاوت نکن! مبادا مورد قضاوت قرار بگیری» دشوار است. این اندرز مغایر غرایز تکامل‌یافتهٔ ماست؛ چون درواقع ما به‌سرعت دیگران را قضاوت و هم‌زمان خود را تبلیغ می‌کنیم تا مورد قضاوت دیگران قرار بگیریم. پس برای درک بُعد رقابت‌جویانهٔ ماهیت انسان بهتر است عکس این اندرز را به‌کار ببریم: «آزادانه قضاوت کنید و بپذیرید که شما نیز مورد قضاوت قرار خواهید گرفت».

همان‌طور که جفری میلر در کتاب خود، ذهنیت جفت‌یابی، گفته است، «ذهن ما نه تنها به‌عنوان دستگاه حفظ بقا، که به‌عنوان دستگاه جلب توجه تکامل یافته است» و بسیاری از متمایزترین رفتارهای غریزی ما به منظور تولیدمثل انجام می‌گیرند، نه برای حفظ بقا. مثلاً دلایل خوبی برای باور این موضوع وجود دارند که نقش قابلیت‌های ما در زمینهٔ هنرهای تجسمی، موسیقی، قصه‌گویی و شوخ‌طبعی، مانند دم طاووس، به‌طور عمده نمایش جفت‌یابی است.

داریو ماستریپیری نخستی‌شناس می‌گوید: «بدترین مشکلاتِ مردم را سایر مردم ایجاد می‌کنند».

«صدای عمل بلندتر از کلام است».

این خط تفکر نشان می‌دهد که بسیاری از نهادهای ما به‌طور شگفت‌آوری اسراف‌گرایانه عمل می‌کنند. نهادهای ما تحت لوای مشارکت «برد- برد» -آموزش به کودکان، درمان بیماران، گرامیداشت خلاقیت‌ها- کوره‌های عظیم و خاموش رقابت گروهی را روشن می‌کنند که هر ساله تریلیون‌ها دلار ثروت، منبع و تلاش انسانی در آن سرازیر شده و به خاکستر بدل می‌شود، آن هم به‌طور عمده با هدف خودنمایی.

دنیا مملو از انسان‌هایی است که براساس انگیزه‌هایی عمل می‌کنند که ترجیح می‌دهند تصدیقشان نکنند.

نخستی‌شناسی زمانی که ما نخستیان را مطالعه می‌کنیم، متوجه رفتارهای ماکیاولی‌وار بسیاری در آنها می‌شویم -خودنمایی‌های جنسی، برتری‌جویی و سلطه‌پذیری، نمایش‌های خودنمایانه و مانوورهای سیاسی. ولی وقتی از ما می‌خواهند رفتار خودمان را توجیه کنیم -اینکه چرا فلان ماشین جدید را خریده‌ایم یا مثلاً چرا فلان رابطه را قطع کرده‌ایم- اکثراً تصویری مبتنی بر همکاری و مصلحت اجتماعی از آن ارائه می‌کنیم. تصدیق نمی‌کنیم که رفتار خودنمایانه‌ای داشته‌ایم و برای رسیدن به آنچه می‌خواهیم هر سیاستی را به‌کار می‌بندیم؛ یعنی همان رفتارهایی که می‌توانیم از یک حیوان اجتماعی رقابت‌طلب انتظار داشته باشیم. در این میان، چیزی با عقل جور درنمی‌آید.

. مغز اطلاعات را از ما پنهان می‌کند، کمکمان می‌کند انگیزه‌های جامعه‌پسند بسازیم و از آنها مانند جلد کتاب برای پوشاندن انگیزه‌های ناپسندمان استفاده کنیم. به گفتهٔ تریوِرز: «ذهن ما در هر قدم از پردازش اطلاعات -از ورود جهت‌دار آن، تا رمزگذاری جهت‌دار، سازماندهی آن براساس منطق کذب، اختلال در یادآوری آن و سپس عرضهٔ غلط آن به دیگران- مدام این جریان اطلاعات را به نفع هدف همیشگی‌اش، یعنی بهتر نشان دادن آن نسبت به واقعیت، تحریف می‌کند. امیلی پرونین این پدیده را توهم درون‌نگری نامیده است، به این معنا که ما ذهنمان را حتی آن‌قدر نمی‌شناسیم که تظاهر به شناختنش می‌کنیم.