بریده‌هایی از کتاب اقتصاد در یک درس

نمی‌توان ثروتی را بیش از آنچه که خلق شده، بین افراد جامعه توزیع کرد. در بلند‌مدت نمی‌توان بیش از آنچه را که کل نیروی کار تولید می‌کند، به او پرداخت.

تورم چیزی نیست مگر مالیات‌ستانی و به ویژه شکلی بسیار درنده از آن.

به این ترتیب به این نتیجه می‌رسیم که اتحادیه‌ها هر چند ممکن است برای مدتی بتوانند افزایشی را در دستمزد‌ پولی اعضای خود، تا اندازه‌ای به بهای ضرر کار‌فرمایان و بیشتر به قیمت ضرر کار‌گران غیر‌اتحادیه‌ای ایجاد کنند، اما به هیچ رو نمی‌توانند دستمزد‌های واقعی را در بلند‌مدت و برای تمام کار‌گران بالا ببرند.

دولت هیچ‌گاه چیزی را که پس نگیرد، به بنگاه‌ها قرض نمی‌دهد یا اعطا نمی‌کند

هنر اقتصاد، صرفا توجه به تاثیرات بلا‌فصل هر اقدام یا سیاست نیست، بلکه توجه به آثار بلند‌مدت آن و ترسیم پیامد‌های آن سیاست نه تنها بر یک گروه، بلکه بر همه گروه‌ها است.

واقعا ممکن است تورم، منافعی را برای مدت کوتاهی برای گروه‌های ممتاز فراهم آورد، اما این تنها به ضرر گروه‌های دیگر تمام خواهد شد و در بلند‌مدت پیامد‌های ویرانگری برای کل جامعه خواهد داشت.

اقتصاددان بد تنها چیزی را می‌بیند که فورا چشم را می‌زند، اما اقتصاددان خوب به فراتر از آن هم می‌نگرد. اقتصاد‌دان بد فقط پیامد‌های مستقیم یک روند پیشنهاد‌شده را می‌بیند، در حالی که اقتصاد‌دان خوب به پیامد‌های غیر‌مستقیم و طولانی‌تر آن هم چشم می‌دوزد. اقتصاددان بد فقط این را می‌بیند که یک سیاست مشخص چه تاثیری بر یک گروه داشته یا خواهد داشت، اما اقتصاد‌دان خوب درباره تاثیری نیز که بر همه گروه‌ها خواهد گذاشت، پرس‌و‌جو می‌کند. این اختلافی آشکار به نظر می‌رسد. شاید این دور‌اندیشی که تمام پیامد‌های یک سیاست را بر همه افراد بررسی کنیم، خام و ابتدایی به نظر آید. آیا همه بر پایه زندگی شخصی‌شان نمی‌دانند که نا‌پرهیزی‌ها و آسان‌گیری‌هایی وجود دارند که اکنون دلپذیر و جذاب‌اند، اما دست‌آخر فاجعه‌بار خواهند بود؟

اشتغال کامل - اشتغال بسیار کامل؛ اشتغال طولانی‌مدت، خسته‌کننده و کمر‌شکن - دقیقا مشخصه آن دسته از کشورهایی است که به لحاظ صنعتی از همه عقب‌افتاده‌ترند. جایی که اشتغال کامل برقرار باشد، ماشین‌ها، نوآوری‌ها و اکتشافات جدید نمی‌توانند اشتغال بیشتری به همراه آورند - مگر اینکه وقت کافی برای افزایش جمعیت وجود داشته باشد.

دستمزد‌ها و قیمت‌های تعادلی، دستمزد‌ها و قیمت‌هایی‌اند که عرضه و تقاضا را به تعادل می‌رسانند. اگر تلاشی چه به واسطه اجبار دولتی و چه از طریق اجبار خصوصی برای بالاتر بردن قیمت‌ها از سطح تعادلی‌شان انجام گیرد، تقاضا و در نتیجه تولید کاهش می‌یابند. اگر تلاش شود که قیمت‌ها به سطحی کمتر از مقدار تعادلی خود تنزل یابند، کاهش یا حذف سود حاصل از آن به معنای سقوط عرضه یا تولید کمتر خواهد بود. بنابراین هر کوششی برای بالا‌تر یا پایین‌تر راندن قیمت‌ها نسبت به سطح تعادلی آن‌ها (یا نسبت به سطحی که بازار آزاد همواره به ایجاد آن‌ گرایش دارد) ، به کاهش اندازه اشتغال و تولید به سطحی کمتر از آنچه در نبود این تلاش‌ها پدید می‌آمد، می‌انجامد.

دستمزد‌ها و قیمت‌های تعادلی، دستمزد‌ها و قیمت‌هایی‌اند که عرضه و تقاضا را به تعادل می‌رسانند. اگر تلاشی چه به واسطه اجبار دولتی و چه از طریق اجبار خصوصی برای بالاتر بردن قیمت‌ها از سطح تعادلی‌شان انجام گیرد، تقاضا و در نتیجه تولید کاهش می‌یابند. اگر تلاش شود که قیمت‌ها به سطحی کمتر از مقدار تعادلی خود تنزل یابند، کاهش یا حذف سود حاصل از آن به معنای سقوط عرضه یا تولید کمتر خواهد بود. بنابراین هر کوششی برای بالا‌تر یا پایین‌تر راندن قیمت‌ها نسبت به سطح تعادلی آن‌ها (یا نسبت به سطحی که بازار آزاد همواره به ایجاد آن‌ گرایش دارد) ، به کاهش اندازه اشتغال و تولید به سطحی کمتر از آنچه در نبود این تلاش‌ها پدید می‌آمد، می‌انجامد.

پیامد طبیعی کنترل کامل قیمت‌ها که با هدف استمرار یک سطح قیمتی مشخص و تاریخی انجام می‌شود، نهایتا اقتصادی خواهد بود پر از محدودیت و کاملا به انضباط در‌آمده. دستمزد‌ها باید با همان سختگیری اعمال‌شده بر قیمت‌ها پایین نگه داشته شوند. نیروی کار باید با همان سر‌سختی که برای مواد خام وجود داشته، جیره‌بندی شود. نتیجه نهایی این است که دولت نه تنها به هر مصرف‌کننده می‌گوید که دقیقا چه مقدار از هر کالا را می‌تواند مال خود کند، به تمام تولید‌کنندگان نیز می‌گوید که دقیقا چه مقدار از هر ماده خام و چه تعداد نیروی کار را می‌توانند در اختیار داشته باشند. پیشنهاد‌دهی رقابتی قیمت برای کارگران نمی‌تواند بیشتر از پیشنهاد‌دهی رقابتی برای مواد خام روا داشته شود. نتیجه، اقتصادی تمامیت‌خواهانه و فلج‌شده است که در آن همه بنگاه‌های تجاری و کارگران اسیر دست دولت می‌شوند و در نهایت تمام آزادی‌های رایجی که می‌شناسیم به محاق می‌روند،

در ویرایش جدید تعداد اندکی از آمار و ارجاعات توضیحی به‌روز شده‌اند. تاکنون هیچ تغییر دیگری در ویرایش اولیه داده نشده و دلیل اصلی آن هم این بوده که ضرورتی برای چنین کاری حس نمی‌شده است. من این کتاب را با هدف تاکید بر اصول کلی اقتصادی و هزینه‌ بی‌توجهی به آن‌ها و نه با تمرکز بر آسیب ناشی از یک قانون خاص نوشته‌ام.

تمام علم اقتصاد را به یک درس و آن درس را به یک جمله فرو‌کاست: هنر اقتصاد، صرفا توجه به تاثیرات بلا‌فصل هر اقدام یا سیاست نیست، بلکه توجه به آثار بلند‌مدت آن و ترسیم پیامد‌های آن سیاست نه تنها بر یک گروه، بلکه بر همه گروه‌ها است.

تولید، هدف است و اشتغال، صرفا ابزار دستیابی به آن. نمی‌توان همواره کامل‌ترین تولید را داشت، بی‌آنکه اشتغال کامل برقرار باشد. اما به راحتی می‌توان اشتغال کامل را بی‌تولید کامل داشت.

هنگامی که تقسیم کار پیچیده و دقیقی به وجود می‌آید، این پیوند مستقیم و بی‌واسطه از میان می‌رود. من نه تمام چیز‌هایی را که مصرف می‌کنم، بلکه احتمالا تنها یکی از آن‌ها را تولید می‌کنم. با در‌آمدی که از ساخت این یک کالا یا انجام این یک خدمت به دست می‌آورم، تمام دیگر کالا‌ها و خدمات مصرفی‌ام را می‌خرم. به دنبال آنم که قیمت تمام چیز‌هایی که می‌خرم پایین باشد، اما به نفع من است که قیمت کالا‌ها یا خدماتی که برای فروش در دست دارم، بالا باشد.

تورم مانند هر نوع مالیات دیگری، سیاست‌های فردی و تجاری را که همه مجبور به تبعیت از آن‌ها هستیم، تعیین می‌کند. یکسره جلوی دور‌اندیشی و صرفه‌جویی را می‌گیرد. اتلاف منابع، قمار‌بازی و تمام انواع اتلاف بی‌ملاحظه را تشویق می‌کند. غالبا بورس‌بازی را سود‌آور‌تر از تولید می‌سازد. بافت روابط پایدار اقتصادی را کاملا تکه‌تکه می‌کند. بی‌عدالتی‌های نا‌بخشودنی‌اش انسان‌ها را به سوی راه‌حل‌های نومیدانه می‌راند. بذر فاشیسم و کمونیسم را در جامعه می‌کارد. افراد را به سوی در‌خواست کنترل‌های تمامیت‌خواهانه می‌راند. و همواره به سر‌خوردگی و سقوطی تلخ می‌انجامد.

ارزش پول به ارزیابی ذهنی افرادی که آن را در اختیار دارند، وابسته است و این ارزیابی فقط به مقدار پولی که هر فرد در مالکیت خود دارد مرتبط نیست، بلکه به کیفیت پول نیز بستگی دارد. در هنگام جنگ، ارزش واحد پول کشوری که استاندارد طلا در آن حاکم نیست، فارغ از تغییر حجم پول، در صورت پیروزی در جنگ، در مقابل ارز‌های خارجی افزایش و در صورت شکست، کاهش می‌یابد. ارزیابی کنونی افراد غالبا به انتظاری که از حجم آتی پول دارند وابسته است و ارز‌یابی یکایک آن‌ها از پول، همانند اتفاقی که در مبادلات بورس‌بازانه روی کالاها رخ می‌دهد، نه فقط از نظر آن‌ها درباره ارزش پول اثر می‌پذیرد، بلکه تحت تاثیر عقیده آن‌ها درباره ارزیابی دیگران راجع به پول نیز قرار می‌گیرد.

بهترین قیمت‌ها بالاترین آن‌ها نیستند، بلکه قیمت‌هایی‌اند که بیشترین تولید و فروش را به دنبال می‌آورند. بهترین نرخ‌های دستمزد برای کارگران، نه بالاترین آن‌ها، بلکه نرخ‌هایی‌اند که تولید کامل، اشتغال کامل و بیشترین حقوق پایدار را امکان‌پذیر می‌کنند. بهترین مقدار سود، نه فقط از نگاه صنعت، بلکه همچنین از دید نیروی کار، کمترین آن نیست، بلکه میزان سودی است که بیشترین افراد را به اینکه به کار‌فرما تبدیل شوند یا اشتغال بیشتری را در مقایسه با قبل فراهم آورند، ترغیب کند.

عامل واقعی بالا رفتن قیمت‌ها، یا کمیابی کالا‌هاست یا مازاد پول. سقف‌های قیمتی قانونی نمی‌توانند هیچ یک از این دو را از میان بر‌دارند. در حقیقت چنانکه اندکی پیش‌تر دیدیم، سقف قیمت تنها بر شدت کمبود کالا‌ها می‌افزاید.

بازار سیاه شدت برخی خطاهای عجیب‌و‌غریب‌تر دیوان‌سالاران دولتی را می‌کاهد. در برخی کشورها بازار سیاه به بهای نحیف شدن بازارِ به لحاظ قانونی به‌رسمیت‌شناخته‌شده‌ِ دارای قیمت‌های تثبیت‌شده به رشد خود ادامه می‌داد و این روند تا زمانی ادامه می‌یافت که بازار سیاه عملا به بازار تبدیل می‌شد. اما با وجود این، سیاستمداران در قدرت می‌کوشیدند با حفظ سقف‌های قیمتی نشان دهند که اگر نه تیم‌های اجرایی‌شان، اما لا‌اقل دل‌هایشان پاک و مهربان است.