بریده‌هایی از کتاب رهایی از گناه

امام کاظم (ع) می‌فرماید: «مَنْ لَمْ یتَفَقَّهْ فِی دِینِهِ لَمْ یرْضَ اللَّهُ لَهُ عَمَلا؛ کسی که عمیقاً دین را نفهمد خدا از اعمالش راضی نمی‌شود.»

اگر کسی در پاسخ به اینکه «چرا من نباید گناه کنم» بگوید: «چون خدا دستور داده است؛ وگرنه به جهنم می‌روم» فهم عمیقی از دین ندارد.

کسی که قرآن کریم را نامهٔ عاشقانهٔ خداوند به بندگان خودش نبیند، در واقع معانی و منظور کلمات قرآن را متوجه نشده است.

انسان‌ها اول باید خودخواه و منفعت‌طلب تربیت شده باشند تا بتوان برایشان این روایت را خواند که «هرچه برای خودت خواستی برای دیگران هم بخواه!» وگرنه کسی که برای خودش بدبختی می‌خواهد، طبیعتاً برای دیگران نیز جز بدبختی نخواهد خواست! کسی که خودش را نابود کرده، دوست دارد دیگران هم خودشان را نابود کنند. مثل کسی که دچار اعتیاد است و خودش را بدبخت کرده و می‌خواهد دیگران هم مانند او معتاد شوند.

تنها کسی که برای خودش و منافعش قیمت قائل است، می‌تواند بفهمد که دیگران هم منافعی دارند، یعنی می‌تواند به دیگران هم حق بدهد و دلش برای منفعت دیگران بسوزد.

مسئلهٔ بشر، بر سرِ پذیرفتن برتریِ پیامبران و اولیای خدا نسبت به دیگران هم نیست. یعنی اگر بحث گناه و ثواب مطرح نباشد و به کسی بگویید «بعضی‌ها از تو بهتر هستند» غالباً می‌پذیرد و ناراحت نمی‌شود؛ همین را اگر بپذیرد یعنی پیامبرها و امامان را پذیرفته است. مسئلهٔ بشر، اصل خدا و اصل نبوت و اصل معاد -از نظر فکری و اعتقادی- نیست، مسئلهٔ بشر گناه است؛

ایثار یعنی «چیزی را که خودت داری و به آن احتیاج داری، به دیگری بدهی تا در خوب‌بودن از او جلو بزنی».

علت اینکه هنوز عده‌ای به خودشان این جرأت و اجازه را می‌دهند که برخی از احکام دین را مسخره کنند همین است که آنها سطحی‌نگر هستند و ما نیز بیان عمیقی از دین ارائه نداده‌ایم؛ به همین سادگی!

اگر از ولیّ خدا اطاعت نکنی، از دشمن خدا اطاعت خواهی کرد.

حیا ربطی به دین ندارد، شما اگر حیا داشته باشی، کار زشت نمی‌کنی و از این بابت لطمه نمی‌خوری و این برای همه لازم است. حالا دین می‌آید بر همهٔ آن چیزهایی که برای انسان مفید و ضروری است، تأکید می‌کند.

گناه، یعنی خطای بشر که به ضرر خودش است؛ چه دین داشته باشد، چه نداشته باشد!

بیایید تاجرمآبانه، به خدا و رسولش ایمان بیاورید و در راه خدا با اموال و جان‌هایتان جهاد کنید! یعنی همان جهاد عاشقانه بسیار تاجرانه است!

انسان بی‌ادب هم ممکن است کار باادب‌ها را انجام دهد، اما چون بی‌ادب است، منفعلانه انجام می‌دهد.

بدون برنامه عمل‌کردن یعنی منفعل‌بودن.

قدم اول برای متقاعدکردن انسان‌ها به دین‌داری و ترک گناه، این است که افراد را اهل برنامه‌ریزی، اهل تدبیر، اهل دقت در رفتار و «منظم» بار بیاوریم. یعنی در ابتدا متقاعد شوند که باید بابرنامه زندگی کنند و طبیعتاً به‌دنبال آن «برای بابرنامه زندگی‌کردن توانمند شوند» تاجایی‌که «عادت کنند بابرنامه زندگی کنند».

اگر بگویند: «دین می‌خواهد ما را به خدا برساند» می‌گوییم مگر رسیدن به خدا به ضرر ما است؟ این هم به‌نفع ما است. این تصور که «دین به ضرر ما است، اما به‌خاطر خدا و ارزش‌های دینی، ما این ضرر را به جان می‌خریم» تصور اشتباهی است.

خواستهٔ اصلی خدا از انسان خداوند در واقع از انسان‌ها چه خواسته‌ای دارد؟ و انسان کجاست که با دین به مشکل برمی‌خورد؟ دین به انسان می‌گوید: قسمت‌های زیبای تمایلات خودت را پاسخ بده؛ چرا به تمایلات بی‌ارزشت توجه می‌کنی و به آنها پاسخ می‌دهی؟! اینجاست که بحث هوای نفس پیش می‌آید. «هوای نفس» یعنی قسمت‌های زشت تمایلات انسان. حال سؤال این است که فرق تمایل بد و خوب چیست؟ تمایل بد، تمایلی است که لذت کمی دارد، اما تمایل خوب تمایلی است که لذتش بیشتر است. تمایل بدی که اسلام می‌گوید با آن مبارزه کن، کدام تمایل است؟ تمایلی است که لذتِ کمی از آن می‌بریم. تمایل خوبی که دین می‌گوید به آن بپرداز و آن را ارضا کن، کدام است؟ همان تمایلی است که لذتش بیشتر

بعضی‌ها ژستِ بزرگ‌بودن می‌گیرند، اما در واقع کوچک‌های بزرگ‌نما هستند!

انسان برای منافع کوتاه‌مدت خودش هم به‌سختی انگیزه‌مند می‌شود، چه رسد به منافع بلندمدت.

کلمهٔ «ذنب» به‌معنای دنباله است. دلیل اینکه به گناه، ذنب می‌گویند این است که دارای عوارض منفی برای انسان است. وقتی ما گناهی انجام می‌دهیم، در واقع برای خودِ ما عوارض منفی دارد، اما خداوند می‌فرماید: بیا از این کار، توبه کن، یعنی از من معذرت‌خواهی کن!