بریده‌هایی از کتاب رهایی از گناه

تو آمدی در این دنیا که «بابرنامه زندگی کنی»؛ چون بدون برنامه انسان نمی‌تواند به منافع خودش برسد

همهٔ بدبختی‌های انسان‌ها از «کوچکیِ جهان آنها» شروع می‌شود، ابتدای همهٔ خوشبختی‌ها نیز از «بزرگیِ جهان انسان» است. وقتی انسان جهان آخرتِ بسیار بزرگ را پذیرفت، خودش نیز بزرگ می‌شود و این بزرگ‌شدن او را «بزرگوار» می‌کند. ثمرهٔ بزرگوارشدن هم خوب‌شدن اوست. تنها کسانی بد می‌شوند که جهان کوچکی داشته باشند.

هرکس می‌خواهد دین‌داری کند باید دین را عمیقاً بفهمد؛ چون سخنان دین، سخنان عمیقی است و با بعضی از نیازهای سطحی و ابتدایی انسان در تعارض است؛ بنابراین متقاعدشدن به دین‌داری نیازمند تفکر عمیق است. پس اولاً دین نیازهای عمیق انسان را پاسخ می‌دهد و اگر نیازهای عمیق خودمان را ندیده باشیم، احساس نیاز به دین پیدا نمی‌کنیم.

علت اینکه هنوز عده‌ای به خودشان این جرأت و اجازه را می‌دهند که برخی از احکام دین را مسخره کنند همین است که آنها سطحی‌نگر هستند و ما نیز بیان عمیقی از دین ارائه نداده‌ایم؛ به همین سادگی!

بهشت، هتل ملاقات‌کنندگان خداست.

درحالی‌که ما خودمان را اذیت کرده‌ایم و به نفس خودمان ظلم کرده‌ایم و ضربه زده‌ایم، ولی این ضربه‌ای را که ما به خودمان زده‌ایم، خداوند به خودش می‌گیرد.

ما برای اینکه انسان‌های خوبی بشویم به این دنیا نیامده‌ایم، حتی ما برای اینکه خطا نکنیم هم آفریده نشده‌ایم! ما برای اینکه در زندگی موفق شویم هم آفریده نشده‌ایم؛ انسان به این اهداف قانع نمی‌شود. بعد از اینکه به یک موفقیت برسیم، می‌بینیم که خبری نیست و کم‌کم از آن دل‌زده می‌شویم. دلیل افسردگی دانشجویان بعد از قبول‌شدن در کنکور نیز همین است؛ انسان وقتی به یک موفقیت می‌رسد به خودش می‌گوید: «خُب که چی؟!»

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «أُوصِیکمَا وَ جَمِیعَ وَلَدِی وَ أَهْلِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کتَابِی بِتَقْوَی اللَّهِ وَ نَظْمِ أَمْرِکم؛ شما و همهٔ فرزندانم و همهٔ کسانی که وصیتم به دست آنها می‌رسد را به تقوای خدا و نظم در کار سفارش می‌کنم.»

امیرالمؤمنین (ع) با این سطح از معرفت خداوند می‌فرماید: «عَرَفْتُ اللَّهَ سُبْحَانَهُ بِفَسْخِ الْعَزَائِمِ» من از راهِ به‌هم‌خوردن برنامه‌هایم، خدا را شناختم! من عزم کردم و مقدمات هم فراهم بود، اما برنامه‌ام به هم خورد، بنابراین فهمیدم کار دست دیگری است؛ دائماً خدا این کار را با بنده‌هایش می‌کند که مدام به او نگاه کنند.

وقتی مالمان را به فقیر می‌دهیم، در واقع به او می‌گوییم: من که نمی‌توانم این بار را با خودم تا قیامت بیاورم، اما تو می‌توانی، این بار را برای من بیاور! هیچ‌کسی نمی‌تواند اموال خودش را با خودش تا قیامت بیاورد، مگر اینکه آن را به دیگری بسپرد تا برایش بیاورد. ادبیات دین ما این‌گونه است.

خدا می‌تواند اشتباهات ما را جبران کند، ولی غیر خدا نمی‌تواند. خدا می‌فرماید: من می‌توانم سیئات را به حسنات تبدیل کنم. تو خراب کردی، من درستش می‌کنم

«مؤمن دچار فتنه و امتحان می‌شود و زمین می‌خورد و بعد توبه می‌کند. آیا این کلام خدا را نشنیده‌ای که فرمود: خدا توبه‌کنندگان را دوست دارد؟»

باید انسان‌های منفعت‌طلبی شویم و بعد ببینیم عالی‌ترین منافعمان کجاست، باید به این نقطه برسیم که بفهمیم هر دستوری که دین به ما داده، به‌نفع خودمان است و می‌خواهد ما را به بیشترین لذت‌ها در همین دنیا برساند، و اگر دین‌داری نکنیم دنیا و آخرت خودمان را مخدوش کرده‌ایم. سپس باید بدانیم خدا به ما لطف کرده که به ما دستور داده است و تنها با فرمان‌بری از دستورات خدا است که به منافع خودمان می‌رسیم، نه اینکه خودمان خودسرانه، کارهایی را انجام دهیم. همچنین بفهمیم که خدا وقتی به ما دستور داده است، در واقع این دستورات نشانهٔ علاقهٔ خداوند به ما است. بنابراین باید علاقهٔ خدا به خودمان را پشت دستوراتش ببینیم، منّتش را بکشیم و خوشحال باشیم.

حضرت امام می‌فرمود: «کسانی که مردم را به‌طور محض، فقط به صورتِ عبادات، دعوت می‌کنند و می‌گویند که شریعت جز این صورت و قشر، معنا و حقیقتی ندارد، شیاطین طریقِ الی‌الله و خارهای راه انسانیّتند.»

طبق روایات، قوّت مؤمن از نیّت اوست. نیّت انسان وقتی قوی شد، می‌تواند از بدنش، چندین برابر کار بکشد.

خداوند هم در قرآن کریم، تقریباً به «اثبات» معاد نپرداخته است؛ چون نیازی به اثبات ندارد. خداوند تنها معاد را برای ما «توصیف» کرده است.

کسی که اهلِ «بابرنامه زندگی‌کردن» نشده و همیشه موجود منفعلی بوده و مدام او را به انجام کارها وادار کرده‌اند، نمی‌تواند دین‌دار خوبی باشد. چنین فردی شاید خیلی از کارها را هم انجام داده باشد، اما منفعلانه، زوری، بی‌حال و به‌صورت پراکنده و طبیعتاً بی‌اثر بوده است

گناه یعنی «خطایی که در اجرای برنامه رخ داده است».

یک پزشک، به بیمار خودش نسخه می‌دهد، اما وقتی بیمار، به نسخهٔ او عمل نکند، نیازی به عذرخواهی از پزشک نیست؛ چون او به ضررِ خودش عمل کرده است، نه به ضررِ پزشک. اما خداوند در زندگی ما، خودش را وسط آورده است و می‌گوید: اگر این اشتباهات را انجام دهید، مرا نافرمانی کرده‌اید! اگر به خودت لطمه بزنی، من از تو ناراحت می‌شوم

نمونهٔ کسی که اطاعت از خدا کرد، اما همین که کار به دستور خدا نسبت به ولی خدا رسید، اطاعت نکرد ابلیس است. ابلیس به خدا گفت حاضرم شدیدترین عبادت‌ها را بکنم، اما به ولی خدا احترام و تواضع نکنم! یعنی حاضر نبود یک تواضع ظاهری بکند، چه برسد به اطاعت! طبیعتاً اگر حضرت آدم می‌خواست دستوری بدهد او نه تنها نمی‌پذیرفت بلکه معصیت هم می‌کرد.