بریده‌هایی از کتاب آنچه در مدرسه یاد نگرفته اید

ایده‌های خوب لزوماً فقط در کاخ‌ها، یا در پژوهشگاه‌‌های پیشرفته، اتاق‌های فکر یا در ذهن اساتید برجسته متولد نمی‌‌شوند. امکان دارد در ذهن مایی که شاید هم‌اکنون مشغول آشپزی هستیم یا در راه خرید پودر لباسشویی هستیم و یا در حال پست کردن نامه هستیم، ایده بسیار خارق‌‌العاده‌‌ای به وجود آید.

بزرگ‌ترین آگاهی که در زندگی می‌توانیم دست پیدا کنیم این است که بدانیم هیچ‌وقت امنیت و شادی به‌صورت کامل و پایدار رخ نخواهد داد و به جای آن بهتر است از امنیت و خوشحالی موقتی و ناپایداری که در مسیر زندگی نصیبمان می‌شود لذت ببریم.

اینکه چه مقاصدی را انتخاب کرده‌ایم مهم نیست، آن‌ها هیچ‌وقت کافی و دائمی نخواهند بود. فرآیند زندگی، جایگزینی یک اضطراب و یک آرزو با دیگری است. هیچ هدفی ما را از هدف‌جویی مجدد بی‌نیاز نمی‌کند. تنها عنصر و مقصد پایدار و دائمی در زندگی ما، ولع و شوق رسیدن به مقاصد دیگر است.

آزاد بودن یعنی اینکه بخواهیم زندگی خودمان را وقف برآورده کردن انتظارات و نیازهای خودمان کنیم نه دیگران.

اینکه سعی کنیم عمر طولانی‌تری داشته باشیم کاملاً معقول است اما اشتباهی که وجود دارد این است که از معنای کلمه «طولانی» تصور صحیحی نداریم. ممکن است هزار سال عمر کنیم و هنوز از این مسئله ناراحت باشیم که چرا همه‌چیز خیلی سریع اتفاق افتاد و زمان به‌سرعت گذشت. ما باید زندگی را به شکلی هدایت کنیم که گذر زمان را در آن به کندی احساس نماییم. برای داشتن این نوع زندگی باید همانند کودکان پنج ساله، نسبت به چیزهایی که در اطرافمان وجود دارند حساس‌تر باشیم و آن‌ها را بدون هیچ احساس تعصب و غروری بپذیریم و کاوش کنیم. باید مکث کنیم و به چهره‌های یکدیگر نگاه کنیم، به غروب آفتاب خیره شویم، از گرداب‌ها و رنگ‌ رودخانه‌ها تعجب کنیم و جرأت کنیم سؤالاتی بپرسیم که باعث رشد فکر و روان ما می‌شود.

ما برای آموختن ارزشمندترین درس هنرمندان، نیاز نداریم که به خلق یک اثر هنری بپردازیم، بلکه صرفاً باید با چشمان باز زندگی کنیم و به اطرافمان توجه کافی داشته باشیم تا بتوانیم در طول مسیر زندگی از زمان لذت ببریم.

اگر هدف طولانی کردن عمر باشد، به نظر می‌رسد نباید اولویت ما افزودن چند سال اضافه‌تر به انتهای عمر باشد بلکه باید اولویت این باشد که سال‌های باقیمانده عمر را به‌اندازه کافی پربار کنیم. هدف باید پربارتر کردن زمان باشد نه تلاش برای بیرون کشیدن یک یا دو سال اضافه‌تر از چنگال مرگ. همان‌طور که تاکنون متوجه شده‌ایم، هر چه روزهای ما پر از تجربیات جدید، غیرقابل پیش‌بینی و چالش‌برانگیز باشد، احساس خواهیم کردن زمان به کندی در حال سپری شدن است. برعکس، هرچقدر روزها شبیه یکدیگر باشند زمان بسیار تند خواهد گذشت. در دوران کودکی سپری شدن زمان بسیار طولانی‌تر بود زیرا همه جهان برای ما یک تجربه جدید بود و معمولی‌ترین روزهای آن دوره مملو از اکتشافات و احساسات خارق‌العاده بود. در

اینکه هم‌اکنون مجبور شده‌‌ایم روال جایگزین ایجاد کنیم به این معنی نیست که در زندگی بدبیاری آورده‌‌ایم. روال عادی زندگی همیشه و در همه مواقع نتیجه‌‌بخش و کارا نیست. این‌گونه نیست که رویدادهای غیرمنتظره، تکان دهنده و نفرت‌انگیز فقط در زندگی ما رخ بدهند بلکه می‌‌توانند برای همه انسان‌ها اتفاق بیفتند. واقعیت این است که ما انسان‌ها برای جلوگیری از بروز مخاطرات و مشکلات بسیار بی‌‌تجربه، ناتوان و ضعیف هستیم.

روش توجه و محبت والدینِ افرادی که کودکی آشفته‌ای داشتند با روش توجه و محبت افراد مهربان تفاوت اساسی دارد. والدینِ افرادی که کودکی آشفته‌ای داشته‌اند عمدتاً با ایجاد حس درد و رنج در کودکان خود به آن‌ها توجه و مهربانی می‌کرده‌اند، اما افراد مهربان نمی‌توانند برای توجه و محبت به یک فرد، احساس درد و رنج به او تحمیل کنند. درنتیجه، افرادی که کودکی آشفته‌ای داشته‌اند جذب افراد مهربان و روش مهربانی کردن آن‌ها نمی‌شوند.

کودکیِ ما و به‌ویژه تجارب آشفته‌ی آن. بزرگ‌ترین پیش‌بینی کننده شکست در روابط دوره بزرگسالی، کیفیت رابطه ما با افراد مهم دوران کودکی‌‌مان است.

وقتی خلق‌وخوی غمگین داریم گویی از آینده نگران هستیم اما اغلب این وضعیت خلقی ریشه در مشکلات و سختی‌‌های گذشته دارد. شاید خلق پایین ریشه در تجربیات گذشته ما دارد که در آن اطرافیان با اقتدار خاصی به ما می‌‌گفتند لیاقت و شایستگی کافی نداریم، در آینده شکست خواهیم خورد، باید از خودمان خجالت بکشیم و رخداد فاجعه بسیار نزدیک است.

کسی که به خوبی می‌‌داند چگونه روابط ازهم‌گسیخته را ترمیم کند، حتماً یک یادگیرنده خوب است: آن‌ها نسبت به یادگیری هیچ مقاومتی ندارند و در مواجه با کسی که می‌‌خواهد چیزی به آن‌ها بیاموزد رفتار گستاخانه‌‌ و متکبرانه ندارند. آن‌ها به‌راحتی قبول دارند که احتمال دارد در زمینه‌‌های بسیاری دانش پایینی داشته باشند. مورد انتقاد قرار گرفتن از سوی دیگران برای آن‌ها چیز عجیبی نیست. آن‌ها وقتی مورد انتقاد قرار می‌‌‌‌گیرند آن را به‌عنوان فرصتی می‌‌دانند که قرار است در حیطه‌‌ای که احیاناً نابالغ هستند به بلوغ برسند.

اجتناب ما از معذرت خواهی به این خاطر نیست که بیش‌ازحد ازخودراضی هستیم بلکه بیشتر به این دلیل است که خود را انسان لایق و باارزشی نمی‌‌دانیم.

متنفر بودن از خودمان کار آسانی است. اینکه یاد بگیریم چگونه به خودمان مهربانی کنیم می‌‌تواند یک دستاورد واقعی و بی‌‌نظیر باشد.

عشق به معنی این نیست که چشممان را روی ایرادها و نقایص ببندیم و وجود آن‌ها را انکار کنیم. درواقع معنای عشق آن است که به چنین نقایص و ایرادهایی آگاه باشیم و آن‌ها را بخشی از شخصیت و هویت کلی خود تلقی کنیم و نسبت به آن‌ها نگاهی دلسوزانه و غمخوارانه داشته باشیم.

هدف سیستم آموزش‌وپرورش این است که به ما بگوید اگر قوانین جهان و رویدادهای تاریخ بشریت را بدانیم، می‌‌توانیم در زندگی آتی خود موفق شویم. اما کار به این راحتی نیست و برای کسب موفقیت باید چیزهای دیگری نیز یاد بگیریم.

یکی از علایمی که نشان می‌‌دهد ما توانسته‌‌ایم عملکرد خوبی در بررسی دوران کودکی داشته باشیم این است که بدون هیچ مقاومت و طفره رفتن، به نقاط ضعف‌‌ و ناهنجاری‌‌های رفتاری‌‌مان واقف باشیم و به عواملی که در گذشته دور باعث ایجاد این ناهنجاری‌‌ها و نقاط ضعف شده‌اند فکر کنیم.

درواقع تجربیات دوران کودکی،‌‌ طرح‌واره‌های اولیه رفتارهای زندگی آتی و بزرگسالی ما را شکل می‌دهند.

شانس ما برای داشتن یک زندگی بزرگسالی موفق به نحوه گذران دوران کودکی‌‌مان بستگی دارد، زیرا در این دوره است که بخش اعظم هویت و شخصیتی که در بزرگسالی خواهیم داشت را شکل می‌دهد و نحوه واکنش‌‌ها و رفتارهای ما را تعیین می‌کند.

هم‌اکنون اغلب افراد بزرگسال وقتی نسبت به دوران مدرسه و رخدادهای عجیب‌وغریب آن فکر می‌کنند عمدتاً احساس بدی دارند و متعجب هستند که چرا باوجود این همه درس‌، قوانین سخت‌گیرانه و تعهد و تلاش زیاد، هیچ شکایتی نسبت به آن نداشتند و کل دوره مدرسه را بدون اعتراض سپری کردند. چرا در طول آن همه ساعتی که در مدرسه سپری کردیم هیچ صحبتی درباره موضوعات اساسی‌تر انجام نشد؟ موضوعاتی که برای داشتن یک زندگی آبرومندانه به آن‌ها نیاز داریم.