بریده‌هایی از کتاب فریفته تصادف

در دنیای تحلیل‌گران کمّی، اصلاح کت‌وشلوار خالی برای افرادی به کار می‌رود که ازلحاظ ظاهر خوب‌اند؛ اما چیزی جز ظاهر نیستند. به بیان بهتر، آنچه دارند مهارت در ارتقای خود در یک شرکت است، نه مهارت ناب در تصمیم‌گیری بهینه که آن را «مهارت سیاسی شرکتی» می‌نامیم. این‌ها افرادی‌اند که بیشتر برای استفاده از پاورپوینت در سخنرانی‌هایشان آموزش دیده‌اند.

به یاد داشته باشید آدم‌هایی که با دیدن ببر شروع می‌کنند به نظریه‌پردازی درمورد نوع ببر یا میزان خطرش، درنهایت، ببر آن‌ها را می‌خورد.

در دنیایی زندگی می‌کنیم که رویدادهای مهم را نمی‌شود پیش‌بینی کرد.

درنهایت، در هشداردادن به افراد راجع به امور انتزاعی عامل ناسپاسی هم وجود دارد (بنا به تعریف، هرچیزی که رخ نداده انتزاعی است).

تأثیر توصیه‌های خوب، روشنگرانه (و «دوستانه») و موعظه‌های شیوا، زمانی‌که برخلاف غرایز ما باشند، بیش از چند لحظه باقی نمی‌ماند.

پژوهشگران دریافته‌اند که رفتار کاملاً منطقی از سوی انسان شاید ناشی از نقص در آمیگدال مغز باشد که احساسات مربوط به دل‌بستگی را مسدود می‌کند

(در دنیای واقعی بیشتر باید مشکل را حدس زد تا راه‌حل را)

هرگز از یک معامله‌گر نپرسید روز پرسودی داشته یا نداشته، چون به‌سادگی می‌شود این موضوع را از حرکات و رفتارش فهمید. افرادی که در این حرفه فعالیت می‌کنند راحت تشخیص می‌دهند فلان معامله‌گر سود کرده یا ضرر. معامله‌گران ارشد به‌راحتی می‌توانند کارمندی را که ضعیف عمل کرده شناسایی کنند. بااین‌که به‌ندرت می‌شود از چهره‌هایشان چیزی فهمید، چون همهٔ مردم آگاهانه تلاش می‌کنند تسلط بیشتری روی حالات چهره‌شان داشته باشند، ولی از نحوهٔ حرف‌زدنشان، از شیوهٔ تلفن دست‌گرفتن و تردید در رفتارهایشان، می‌شود حال واقعی‌شان را فهمید.

معتقدم سرمایهٔ اصلی من، که باید از آن مراقبت کنم و حتی پرورشش دهم، نداشتن اطمینان عمیق فکری است. شعارم هم این است: «کار اصلی من مسخره‌کردن آدم‌هایی است که خودشان و کیفیتِ دانششان را زیادی جدی می‌گیرند.» شاید پرورش ندادن اطمینان فکری، به‌جای ایجاد آن، هدف عجیبی باشد، که رسیدن به آن چندان هم آسان نیست. برای رسیدن به این هدف، باید ذهن خود را از سنت اخیرِ یقین‌های فکری پاک کنیم.

این کتاب راجع به تغییر قیافهٔ شانس و درک آن به‌شکل غیرشانس (یعنی مهارت) است و، حتی به‌طور کلی‌تر، راجع به تغییر قیافهٔ رخدادهای تصادفی و درک آن به‌مثابهٔ رخدادهای غیرتصادفی (یعنی جبرگرایی)، که خودش را در هیئت احمقی خوش‌شانس نشان می‌دهد. احمق خوش‌شانس آدمی است که از توزیع نامتناسب شانس بهره می‌برد، ولی موفقیتش را عموماً به دلایل دقیقِ دیگری نسبت می‌دهد. چنین اشتباهی در حوزه‌هایی که انتظارش را نداریم، حتی علم، به وجود می‌آید؛ ولی بدیهی‌ترین و آشکارترین گونه‌اش در دنیای تجارت ظاهر می‌شود. این مورد در سیاست هم بسیار شایع است؛ به‌طوری‌که ممکن است در قامت رئیس‌جمهور یک کشور تجلی پیدا کند که دارد راجع به فرصت‌های شغلی‌ای که «خودش» ایجاد کرده، پیروزی «خودش» و وجود تورم در دولت‌های «پیش از خودش» حرف می‌زند.

بدون شک شانس به کسانی که آماده باشند لطف می‌کند! سخت‌کوشی، وقت‌شناسی، پوشیدن پیراهن تمیز (ترجیحاً سفید)، استفاده ازخوشبوکنندهٔ بدن و کارهای دیگری از این قبیل، به موفقیت کمک می‌کند. بی‌تردید این‌ها ضروری‌اند، ولی شاید کافی نباشند، چون علتِ موفقیت نیستند. همین امر برای ارزش‌های مرسومی چون پشتکار، سرسختی و ممارست صدق می‌کند: این‌ها ضروری‌اند، خیلی هم ضروری‌اند. برای‌این‌که یک نفر در مسابقهٔ بخت‌آزمایی برنده شود، باید از خانه برود بیرون و بلیت بخرد. آیا این یعنی رفتن به مغازه علت برنده‌شدن است؟ البته که مهارت مهم است؛ ولی مهارت در دندان‌پزشکی بیشتر اهمیت دارد تا در محیط‌های بسیار تصادفی.

پیام کتاب این بوده: «رخدادها بیش از آنچه فکر می‌کنیم تصادفی‌اند» و منظورش این نبوده که «همهٔ رخدادها تصادفی‌اند.» پس مجبور شدم با چنین برداشت‌هایی مواجه شوم: «طالب شک‌گرایی است که فکر می‌کند همه‌چیز تصادفی است و افراد موفق فقط خوش‌شانس‌اند.» فریبندگی رخدادهای تصادفی حتی مناظرهٔ اتحادیهٔ کمبریج را (که خیلی هم برای آن تبلیغ شده بود) تحت تأثیر قرار داد، چون استدلال من مبنی بر این‌که «بیشتر افراد زرنگ شهر احمق‌های خوش‌شانس‌اند»، تبدیل شد به «همهٔ افراد زرنگ شهر احمق‌های خوش‌شانس‌اند.»

در این کتاب، توجه به این‌که پیشامدهای دیگری ممکن بود رخ دهد، توجه به این‌که جهان ممکن بود جور دیگری باشد، هستهٔ اصلی تفکر احتمالاتی در نظر گرفته شده است.

بسیاری از مردم تا زمان مرگ در ازدواج با عقاید خود باقی می‌مانند. درصورتی‌که توالی ایده‌ها به‌گونه‌ای باشد که اولی غالب باشد، باورها وابسته به مسیرند.

آنچه معامله‌گران واقعی مانند سوروس را از بقیه متمایز می‌کند همین است که فعالیت‌هایشان عاری از وابستگی به مسیر پیشین است. آن‌ها کاملاً از اعمال گذشتهٔ خود رهایند. هر روز یک لوح کاملاً پاک است.

بااین‌حال، من از نتایجی که می‌دانستم صرفاً نویز هستند خوشحال و هیجان‌زده شده‌ام و از نتایجی اظهار نارضایتی کرده‌ام که کمترین اهمیت آماری نداشته‌اند. نمی‌توانم برای آن کاری کنم، احساساتی‌ام و بخش عمده‌ای از نیرویم را از احساساتم می‌گیرم. پس راه‌حل در رام‌کردن قلبم نیست.

من از آدم‌هایی که، بدون گذراندن وقت کافی در کتابخانه‌ها، فکر می‌کنند درمورد موضوعی خاص دیدگاهی نسبتاً بدیع و روشن‌فکرانه دارند بدم می‌آید

چنان‌که گویی دو سیاره وجود دارد: سیاره‌ای که واقعاً در آن زندگی می‌کنیم و سیاره‌ای که خیلی تحت سلطهٔ جبر قرار دارد و مردم فکر می‌کنند در آن زندگی می‌کنیم. به همین سادگی: رویدادهای گذشته همیشه کمتر از آنچه بوده‌اند تصادفی به نظر می‌رسند (چیزی که به آن سوگیری پس‌نگر می‌گوییم).

شعارم هم این است: «کار اصلی من مسخره‌کردن آدم‌هایی است که خودشان و کیفیتِ دانششان را زیادی جدی می‌گیرند.» شاید پرورش ندادن اطمینان فکری، به‌جای ایجاد آن، هدف عجیبی باشد، که رسیدن به آن چندان هم آسان نیست. برای رسیدن به این هدف، باید ذهن خود را از سنت اخیرِ یقین‌های فکری پاک کنیم

فهمیدم بیشتر از این‌که اطلاعات موردنظر مقاله را درک کنم (که البته نمی‌شد به‌هیچ‌وجه جدی‌شان بگیرم)، درحال فهرست‌برداری از سوگیری‌های ذهنی خبرنگار بوده‌ام (چرا بیشتر خبرنگاران درنهایت متوجه نمی‌شوند خیلی کمتر از آن چیزی می‌دانند که خودشان فکر می‌کنند؟ دانشمندان نیمی از قرن گذشته را در بررسی پدیدهٔ «متخصصانی» که از شکست‌های گذشته‌شان درس نمی‌گیرند صرف کردند. ممکن است در تمام زندگی‌تان همه‌چیز را اشتباه پیش‌بینی کنید و همچنان فکر کنید دفعهٔ بعد درست پیش‌بینی خواهید کرد).