بریده‌هایی از کتاب قدرت شروع ناقص

انجام کارهای بیشتر سبب نتایج سریع‌تر و بهتر نمی‌شود، انجام فعالیت‌هایی بهتر است که به نتایج بهتر می‌انجامد.

اگر مغز بدون ازهم‌گسیختگی و شاخه‌به‌شاخه‌پریدن می‌توانست از کاری به کار دیگر منتقل شود مشکلی نبود، ولی مشکل این‌جا است که نمی‌تواند. چندوظیفگی باعث می‌شود هر بار که از شاخه‌ای به شاخهٔ دیگر می‌پرید، تاوان فکریِ آن را بدهید. در روان‌شناسی به این غرامت ذهنی هزینهٔ سوئیچینگ‌ گفته می‌شود. هزینهٔ سوئیچینگ وقفه‌ای در عملکرد مغز است که آن را هنگام معطوف‌کردن توجه از یک فعالیت به فعالیت دیگر تجربه می‌کنیم. مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۳ در نشریهٔ جهانی مدیریتِ اطلاعات نشان داد عموم افرادی که هر پنج دقیقه (به‌طور میانگین) ایمیل خود را بازبینی می‌کنند، بعد از انجام این کار، تقریباً ۶۴ ثانیه طول می‌کشد تا دوباره به فعالیت قبلی خود بازگردند.

اثر دومینو صرفاً سلسله‌ای از رفتارهای جدید را سبب نمی‌شود، بلکه حتی تصور ذهنی ما را از خودمان تغییر می‌دهد.

اثر دومینو برمبنای یک اصل اساسی رفتار آدمی است؛ پایبندی و استمرار. رابرت سالدینی این پدیده را در کتاب کلاسیک خود با موضوع رفتار آدمی با عنوان تأثیر شرح داده است. حرف اصلی کتاب این است که مردم حتی اگر اندکی به هدف خود پایبند بمانند، همین پایبندی باعث می‌شود آن را جزئی از خودانگاره‌شان ببینند و به احتمال قوی به این تعهد درونی احترام بگذارند و بر آن استوار بمانند.

اثر دومینو چیست؟ اثر دومینو بیانگر آن است که با تغییر یک رفتار تأثیر آن، به صورت زنجیره‌ای از بازخوردها، سایر رفتارهای مرتبط را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. مثلاً پژوهشی در سال ۲۰۱۲ از محققان دانشگاه نورث وسترن نشان داد که در گروهی از افراد، با اندکی افزایش تحرک روزانه، مصرف چربی آن‌ها کاهش یافته است. شرکت‌کنندگان مجبور نبودند چربی کمتری بخورند. آن‌ها صرفاً به‌دلیل کمتر نشستن جلوی تلویزیون خرده‌خواری‌شان کاهش و عادات غذایی‌شان بهبود یافت. یک عادت خاص عادتی دیگر را در پی دارد و این همان اثر دومینو است.

نسیم طالب کار را یکسره کرده و قاعده‌ای کلی برای همهٔ خواننده‌ها ارائه کرده است: «کتاب خوب در دومین دورِ مطالعه بهتر می‌شود، کتاب عالی در سومین دور. کتابی که ارزش دوباره خواندن ندارد ارزش خواندن ندارد.» در ادامهٔ راه... دانش در طول زمان افزایش می‌یابد. در فصل اول کتاب خرده‌عادت‌ها نوشتم: «یادگیری ایدهٔ جدید شما را نابغه نمی‌کند، ولی تعهد به یادگیری مادام‌العمر شاید.» یک کتاب، حتی اگر لحظه‌ای شما را تکان دهد، به‌ندرت می‌تواند زندگی‌تان را متحول کند. مهم آن است که هر روز کمی به بصیرت شما افزوده شود.

حتی اگر از هر مطالعه چیز جدیدی دستگیرتان نشد، باز هم ارزش دارد کتاب‌های خوب را چند بار بخوانید، چون مفاهیم ارزشمند با تکرار زیاد در ذهن حک می‌شوند. نویسندهٔ معروف، دیوید کین، می‌گوید: «چیزی را که فقط یک بار آموخته‌ای درواقع اصلاً نیاموخته‌ای یا لااقل آن‌قدر که بتواند تو را اساسی تکان بدهد نیاموخته‌ای. شاید به‌طور گذرا الهام‌بخش باشد، ولی طولی نمی‌کشد که انبوه عادت‌های دیرینه بر آن پیشی می‌گیرد.» تکرار مفاهیم مهم باعث تثبیت آن‌ها در ذهن می‌شود.

آدری هِپبورن اسطوره‌ای بود که در دههٔ ۱۹۵۰ به شهرت رسید و یکی از هنرپیشه‌های محبوب عصر خود شد. او اولین بازیگری بود که در سال ۱۹۵۳، تنها با بازی در یک نقش در فیلم تعطیلات رُمی، موفق شد جایزهٔ بهترین بازیگر نقش اول زن را از سه جشنوارهٔ اسکار، گولدن گلوب و بفتا دریافت کند. حتی امروز، با گذشت نیم‌قرن، او همچنان جزء پانزده نفری است که «ایگات» دارند؛ یعنی موفق شده‌اند همهٔ جوایز جایزهٔ اِمی، گِرمی، اسکار و تونی را از آن خود کنند.

عیب قانون بیست‌هشتاد این است که مسیر جدید هرگز شبیه اثربخش‌ترین انتخاب در آغاز راه نیست.

کارایی در برابر اثربخشی شما فقط یک بار زندگی می‌کنید. چگونه می‌خواهید به بهترین شکل از آن استفاده کنید؟ استادان بهره‌وری اغلب پیشنهاد می‌کنند، به جای کارایی، بر اثربخشی تمرکز کنید. کارایی دربارهٔ کارِ بیشتر انجام‌دادن است، اثربخشی دربارهٔ کارِ درست انجام‌دادن. پیتر دراکر، مشاور مدیریت سرشناس، گفته است: «پیشرفت صرفاً به معنی بهره‌وری بیشتر نیست، بلکه به معنی بهره‌وری در انجام کارهای صحیح است. ولی چگونه «کارِ درست» را تشخیص می‌دهید؟ برای این منظور رویکردی مطمئن با عنوان اصل پارتو، مشهور به قانون بیست‌هشتاد، وجود دارد. قانون بیست‌هشتاد بیان می‌کند که در هر حوزهٔ خاص تعداد کمی از عوامل بخش عمدهٔ نتایج را به بار می‌آورند. مثلاً هشتاددرصد زمین‌های ایتالیا به بیست‌درصد مردم تعلق دارد. یا فقط بیست‌درصد تیم‌ها در ۷۵ درصد مسابقات قهرمانی اِن‌بی‌اِی برنده می‌شوند. ضرورتی ندارد که حتماً مجموع دو عدد صد شود. نکتهٔ اصلی این است که بخش کوچکی از عوامل، بخش عمدهٔ نتایج را ایجاد می‌کنند.

عیب اثربخشی آن است که به جای آینده بر بهینه‌سازی گذشته تمرکز می‌کند.