بریده‌هایی از کتاب فرهنگ و زندگی روزمره

اساسِ تمدن «چشم‌پوشی از ارضای غرایز آنی» است.

در صنعت «تفریح و سرگرمی» مسئله این نیست که فرد واقعا حق انتخاب داشته باشد بلکه مسئله اصلی این است که «احساس کند» حق انتخاب دارد،

وقتی به سینماهای چندسالنه می‌رویم، یا ماهواره و تلویزیون را روشن می‌کنیم، ممکن است فکر کنیم که قدرت انتخاب فراوانی داریم، اما در واقع اینگونه نیست و قدرت انتخاب واقعی ما بسیار اندک است. وقتی همه چیز بر اساس استاندارد خاصی طراحی می‌شود، وقتی همه مسابقه‌های اطلاعات عمومی مثل هم هستند و وقتی همه فیلم‌های رمانتیک شبیه همدیگرند، چگونه می‌توان از قدرت انتخاب واقعی صحبت کرد؟

در عین اینکه «فرهنگ فاخر» مجزا و «برتر» از زندگی روزمره است، اما می‌تواند به زندگی روزمره ما غنا ببخشد، به شرطی که ما به جای مصرف انفعالی خوراک‌های تکراری، سطحی، تصنعی و قابل پیش‌بینی که فرهنگ مسلط رایج به ما عرضه می‌کند ذوق و سلیقه‌مان را پرورش دهیم و خودمان را در معرض خوراک‌های فرهنگی بدیع و چالش‌برانگیز قرار دهیم. بر اساس این دیدگاه، انجام کارهایی مانند گوش دادن به موسیقی پاپ یا خواندن کتاب‌های «پرفروشِ» سطحی و بی‌چالش، استعدادهای ما را تضعیف می‌کنند

در این دیدگاه، فرهنگ مدرن تا حدودی مبتنی بر فردگراییِ حاد، یعنی تأکید افراطی بر بی‌همتایی فرد است. هر کس تحت اینفشار است که به خودش و جهان اطرافش ثابت کند که صرفا دندانه‌ای در چرخ‌های جامعه یا یک آدم آهنی بی‌روح (یا به زبان مدرن «بی‌شخصیت») نیست، بلکه به معنای واقعی فردی یگانه است.

نکته مهم در اینجا این است که «هنر» وابسته بستر آن است؛ یعنی آنچه در یک زمان و مکان خیلی مثبت ارزیابی می‌شود ممکن است در زمان و مکان دیگر خیلی منفی تلقی شود.

نیروهای فرهنگی در اینکه چگونه فرد از بدنش استفاده می‌کند، چه احساسی نسبت به آن دارد و دیگران با توجه به بدنش چه واکنشی نسبت به او نشان می‌دهند نقش دارند. بنابراین، بدن می‌تواند به همان اندازه که پدیده‌ای زیستی است، پدیده‌ای فرهنگی هم باشد.

خودآگاهی می‌تواند خودانتقادی را به همراه بیاورد

منظور آدورنو و هورکهایمر این بود که در جهان معاصر صنعت فرهنگ به روش‌های زیادی می‌تواند نیازی در ما ایجاد کند که خواسته خود آن است، حتی اگر قبلاً هزاران بار همان چیز را تجربه کرده باشیم. مهم‌ترین کاری که تبلیغات می‌کند این است که ما را قانع می‌کند از همان چیزی که قبلاً مصرف کرده‌ایم باز هم بیشتر و بیشتر بخواهیم. و ما را به این سمت سوق می‌دهند که باور کنیم هر کالای پرفروش جدید یا هر فیلم جدید چیزی به‌کلی تازه و بی‌سابقه است. فیلم جدید جیمز باند شاهکاری است بهتر از همیشه. فیلم جدیدِ بریجیت جونز خنده‌دارتر از قبلی است، آلبوم جدید کیلی جذاب‌تر از تمام آلبوم‌های قبلی اوست و به همین ترتیب الی آخر.

اگر ما تمایلات فرهنگی‌مان را با تمایلات فرهنگی کسانی که در جاهای دیگر دنیا زندگی می‌کنند، یا کسانی که در زمان‌های گذشته در همین غرب می‌زیسته‌اند، مقایسه کنیم می‌توانیم ببینیم که چگونه شیوه‌های اندیشیدن و عمل ما غیرمتعارف و عجیب است.