بریده‌هایی از کتاب موقعیت زن از نظر اسلام

دیگر اجازه ندهید کسانی قیم‌مآبانه برای شما دل بسوزانند که چرا آزاد نیستید، یعنی چرا نمی‌توانید بدون پوشش خود را در معرض دید این قیم‌های به ظاهر دلسوز قرار دهید. به آنها بگویید: آزادی راستین من و تو در آن است که روابط‌مان در جامعه از هر نوع شائبهٔ بهره‌بری‌های جنسی به دور باشد، و پوشش زن، عامل مؤثری است در این جهت. نمی‌گویم تنها پوشش کافیست، پوشش یک عامل است و عامل بهتر، طرز رفتار و برخورد کردن زن است و قرآن بر روی آن سخت تکیه دارد که «نگاهت»،‌ «آهنگ سخنت»، «طرز برخوردت» و ... باید پاک و متعالی باشد.

پس اول، به دلیل این که به‌طور متوسط قابلیت انعطاف مرد کم‌تر و قدرت اداره‌اش بیش‌تر است. دوم، به دلیل این که خرج خانواده بر دوش اوست. به این دو دلیل، تفوق در ادارهٔ خانواده با مرد است.

مرد حقوقی دارد، زن حقوقی دارد، که این‌ها در جمع با هم همترازند، ولو در یک مورد خاص زن حقی دارد که مرد ندارد و مرد حقی دارد که زن ندارد. مثلاً اگر گفتیم زن "حق نفقه" دارد و بر مرد واجب است که هزینهٔ زندگی زن را تأمین کند، نمی‌توانیم بگوییم بر خلاف تساوی حقوق زن و مرد است و یا مثلاً به مرد ظلم شده است. برای این که مسلم شرایط طبیعی زن و مرد ایجاب می‌کند که مسئولیت اصلی تأمین هزینهٔ زندگی به عهدهٔ مرد باشد، وقتی زن ماه‌هایی را از بهترین سال‌های زندگیش باردار است، ماه‌هایی را باید بچه‌داری کند، و این کارها را به طور طبیعی باید انجام دهد، چطور می‌توان گفت که زن خودش باید هزینه‌اش را تأمین کند؟ این طبیعی است که باید به عهدهٔ مرد باشد. پس تفاوت در برخی از مسائل، هرگز نباید به معنای نفی مساوات، یعنی نفی برخورداری هماهنگ و متعادل زن و مرد از حقوق اجتماعی، تلقی بشود.

نمی‌گویم حتماً چادر. چادر یکی از انواع پوشش اسلامی است و مانتو شلوار و روسری بلند نوعی دیگر و این نوع دوم پوششی است متناسب برای فعالیت که زن در این پوشش می‌تواند هم پوشیده باشد، هم فعال. دیگر چرا می‌خواهند این بانوان نیمه‌برهنه، آرایش‌کرده همراه با طنازی و دلبری در محل کارشان حضور یابند؟ آیا کارشان مورد نظر است یا چشم‌نوازی و طنازیشان؟ ای بانوان مسلمان!‌ ای دختران و خواهران من! هوشیار باشید. پوشش شما نشانهٔ آن است که دیگر حاضر نیستید جاذبه‌های زنانگی خود را چاشنی کارآیی‌ها و مهارت‌ها کنید تا مردان را خوش آید. می‌خواهید «کرامت» و «عزت» و «والایی» و «ارزش‌تان» در همان «ارزش‌های متعالی انسان» باشد. در کارتان، در کارآیی‌تان، در هنرتان، در تقوایتان، در بینش و آگاهی‌تان، در مهر و انسان‌دوستی و در خدادوستی‌تان،

ما آرزوی آن را داریم که آنچه در اختیار داریم، حتی جان بی‌مقدارمان، در راه دفاع از این دستاوردهای مقدس انقلاب اسلامی‌مان فدا شود و آنچه شما با خونتان به دست آوردید به دست دشمنان مکار پرنیرنگ و فریب یا حتی به دست دوستان نادان جاهل در خطر نیفتد.

تعالیم و قوانین اسلام از نظر موقف و موقعیت زن و مرد بر پایه‌هایی قرار دارد. پایهٔ اول این بود که زن و مرد هر دو انسان هستند. از نظر جنبه‌های عمومی انسانی یکسان و مساوی‌اند، تنها با این تفاوت که زن نسبت به مرد در یک جنبهٔ خاص انسانی قوی‌تر است و آن جنبهٔ عواطف و لطافت در جسم و روح است. مرد نیز به طور معدل نسبت به زن در یک جنبهٔ دیگر انسانی قوی‌تر است و آن صلابت و سرسختی در جسم و روح است. این دو -این جنبهٔ قوی‌تر از نظر لطافت جسمی و روحی در زن و آن جنبهٔ قوی‌تر از نظر صلابت و استحکام و سرسختی جسمی و روحی در مرد- خود به خود سبب می‌شود که در تقسیم میدان‌های زندگی، رعایت این نکات دربارهٔ آنها بشود.

انتخاب شده باشند، باز هم صددرصد با هم موافق نیستند. مثل دو سنگ می‌مانند که یک برآمدگی‌هایی مختصر دارند و در زندگی باید در فراز و نشیب زندگی با همدیگر آنقدر به یکدیگر ساییده شوند تا این که آرام شوند و در کمال راحتی با هم تا پایان زندگی بروند. واقعش این است که خیلی از ناهمواری‌ها در سراشیب زندگی است که با ساییدگی توافق ایجاد می‌کند، ولی تحمل این ساییدگی کار آسانی نیست. کار مشکلی است. چه کسی تحملش بیش‌تر است؟ مرد بیش‌تر است.

اسلام دینی است که به صورت مساوی برای زن و مرد آمده است. اصلاً در تعالیم اسلام، در بینش اسلام، وقتی می‌خواهد فکر کند که من با چه کسی سروکار دارم، فقط فکر نمی‌کند من با مرد سروکار دارم و با مرد حرف می‌زنم، بلکه با زن و مرد هر دو حرف می‌زند و این چیزی است که همهٔ اهل علم هم بر آن متّفق هستند و همهٔ این «یا اَیُهاالذّینَ آمَنوا» ها، «ای کسانی که ایمان آورده‌اید» ها، ای صاحبان ایمان چنین و چنان کنیدها، شامل مرد هست، شامل زن هم هست. بنابراین، تعالیم اسلام و فکر اسلام و دین اسلام به کجا توجه دارد؟ به جامعه، زن و مرد، کوچک و بزرگ، همه. بنابراین، در هر مورد که شما حساب بکنید، نماز بر مرد و بر زن، روزه بر مرد و بر زن، حج برای مرد و برای زن، زکات بر مرد و بر زن، امر به معروف و نهی از منکر بر مرد و بر زن، معبد و مسجد برای مرد و برای زن، همه یکسان است. ولی شکی نیست که اگر از ما بپرسند آیا از نظر قوانین و حقوق اسلام، احکام و حقوق و تکالیفی اختصاصی برای مرد و اختصاصی برای زن پیدا می‌شود یا نه، باید بگوییم بله. مسائل مشترک زیادی دارند، اما مسائلی هست مخصوص به زن، مسائلی هست مخصوص به مرد.

اسلام می‌گوید به عنوان یک تمایل، سه حالت در بشر وجود دارد: ۱. حالت سرکوب کردن یک تمایل، که غلط است. تمایل را سرکوب نکنیم. تا اینجا با فروید همفکریم. این که می‌گوید تمایل را سرکوب نکنیم تنها در مورد میل جنسی نیست. اسلام می‌گوید به طور کلی هر میلی، هر ذوقی، هر استعدادی که خدا در ما آفریده برای آن آفریده است که آن را ارضاء کنیم، برای آن نیافریده است که آن را سرکوب کنیم. و لذا در سیستم قانونی و حتی سیستم اخلاقی اسلام، هیچ میلی وجود ندارد که انسان ناچار باشد یا حتی تشویق شود که آن را سرکوب کند تا به سعادت برسد.

اما این انتقاد، انتقاد راست باشد. اگر به عنوان انتقاد آمدی دروغ گفتی، تهمت زدی، دروغ‌زنی کردی، اعتماد میان مردم و مسئولان را با دروغ گفتن‌ها یا با طرح سؤالات دو پهلو و سه پهلو و شش پهلوی تردیدآمیز متزلزل کردی، آنجا باید همین مردم و همین مسئولان با قاطعیت، البته از طریق قانونی، جلویت را بگیرند. در جمهوری اسلامی انتقاد از مسئولان آری، تهمت زدن و دروغ‌زدن به مسئولان در هر حدی از مسئولیت باشند نه و حرام. شما مردم هم باید جلوی این دروغ‌زنی‌ها و تهمت‌زنی‌ها و شایعه‌پراکنی‌ها را مسئولانه و متعهدانه بگیرید. دشمن درست انگشت را گذاشته است روی آن نقطهٔ قوت می‌خواهد و این نقطهٔ قوت را از بین ببرد. نقطهٔ قوت جمهوری اسلامی، اعتماد و اطمینانی است که میان مردم و مسئولان است. دشمن می‌خواهد این اطمینان را از بین ببرد تا دیگر مسئولان نتوانند کار بکنند

اسلام می‌گوید به طور کلی هر میلی، هر ذوقی، هر استعدادی که خدا در ما آفریده برای آن آفریده است که آن را ارضاء کنیم، برای آن نیافریده است که آن را سرکوب کنیم. و لذا در سیستم قانونی و حتی سیستم اخلاقی اسلام، هیچ میلی وجود ندارد که انسان ناچار باشد یا حتی تشویق شود که آن را سرکوب کند تا به سعادت برسد. چنین چیزی نیست. به طور کلی می‌توان این‌طور گفت که از نظر اسلام، انسان نه تنها مؤظف نیست، بلکه حتی برایش مستحب هم نیست که هیچ‌یک از امیالش را صددرصد سرکوب کند. به‌عکس، مکروه یا حرام است که انسان یکی از امیالش را صددرصد سرکوب کند. چون اگر میلی در انسان هست و خدا میل و تمایلی را در انسان آفریده، لابد برای این آفریده که آن میل در مجرایی به جریان بیافتد. اگر غریزه‌ای در انسان هست، این غریزه برای به کار افتادن و منشاء اثر قرار گرفتن است، برای سرکوب شدن نیست.

پیغمبر رأی ام‌سلمه را پسندید و اجرا کرد. نگفت رأی زن قابل احترام نیست و اصلاً رأیش قبول نیست. رأی خوب که زن و مرد ندارد.