روز روانشناس چه روزی است؟

بنوشه فرهت

845 بازدید

روان‌شناسی؛ علمی که با ذهن، روح و روان آدم‌ها سروکار دارد و این ارتباط حتی گاه به جسم هم می‌کشد ازجمله رشته‌هایی است که ازقضا پیوند خوبی هم با ادبیات پیداکرده است. دلیل این پیوند را شاید بتوان ذات این رشته و نحوه ارتباطش با افراد دانست. از دیگر سو علم روان‌شناسی از آن دسته علومی است که با رشته‌های متفاوت بسیاری در ارتباط است. این علم نه‌تنها با پزشکی و شاخه‌های فیزیولوژی و عصب‌شناسی و… ارتباط پیدا می‌کند که با علومی نظیر فلسفه، جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و… نیز مرزهایی مشترک و درهم‌آمیخته دارد. این رشته در تقسیم‌بندی‌های درونی خود نیز شاخه‌های مختلفی چون روان‌شناسی عمومی، روان‌شناسی بالینی، روان‌شناسی صنعتی و سازمانی و… دارد که هرکدام در ادامه تقسیم‌بندی‌های جزیی‌تری می‌پذیرند. امروزه اهمیت این رشته بیش از پیش شناخته‌شده است و مراجعه به روان‌شناس اگرچه همچنان با مقاومت‌هایی از سوی افراد مواجه است اما قابل قیاس با زمان گذشته و آن پیچیدگی‌ها و پس زدن‌ها نیست و به جرات می‌توان گفت پرداختن به این رشته در جامعه و از سوی دست‌اندرکاران امر خود نیروی محرکه مثبتی در این راستا بوده است. از این میان می‌توان به بزرگداشت این رشته در قالب روز روانشناس در۹ اردیبهشت‌ ماه هرسال اشاره کرد.

روان‌شناسی خواه‌ناخواه سرشار از داستان‌های به‌هم‌پیچیده است که از زندگی افراد و شخصیت آنها نشات می‌گیرد. تعامل آدم‌هایی با داستان‌های متفاوت در جامعه و ارتباط مستمر آنها با یکدیگر در محدوده‌های کار و زندگی سبب می‌شود این پیچیدگی‌ها گاه به گره تبدیل شوند. گره‌هایی که بسته به اینکه چه زمانی و چگونه به سراغ گشودن آنها برویم می‌توانند سخت و یا آسان باشند. در بسیاری از این موارد و یا حتی در زندگی‌های بی‌گره و تنها برای بهتر و بهتر بودن نیاز به مشورت با شخصی پیدا می‌کنیم که با علم خود بتواند چراغی پیش روی ما بیندازد تا بتوانیم راه درست را بشناسیم و کمک احوال خودمان باشیم. روان‌شناسان از کسانی هستند که با چراغ‌قوه‌های روشن خود کاری می‌کنند تا سنگلاخ زندگی را به سلامت بپیماییم. در این یادداشت به بهانه روز روانشناس تلاش کرده‌ام به معرفی کتاب‌هایی بپردازم که بخشی از دنیای روان‌شناسی و برای عموم مردم قابل استفاده هستند.

اگر این مطلب را دوست داشتید، پیشنهاد می‌کنیم که مطلب زیر را هم مطالعه کنید

معرفی بهترین و پرفروش ترین کتاب های روانشناسی

در ۶ دقیقه بخوانید

دختری در قطار

نویسنده: پائولا هاوکینز

مترجم: محبوبه موسوی

انتشارات میلکان

اطلاعات بیشتر و خرید

پیشبرد داستان بر بستری جذاب ازجمله مواردی است که می‌تواند موفقیت و یا عدم موفقیت یک کتاب را رقم بزند. امری که «پائولا هاوکینز» به‌خوبی از آن بهره برده و با چیدمانی حساب‌شده جوری خواننده را با خود همراه می‌کند که تا انتها با او خواهد ماند. بستر عاشقانه از جذاب‌ترین‌ها در روایت است. آنچه انسان را جذب می‌کند مفهومی است که در زندگی عادی در پی آن بوده، آن را چشیده و گاه در غم ناشی از آن زندگی گذرانیده است. همین عینیت ملموس است که او را جزئی از ماجرا می‌کند. نویسنده پس‌ازآنکه تا حدودی بر این بستر روایت خود را عریان کرد، به سراغ اصل ماجرا می‌رود.

نویسنده داستان را از زبان سه زن روایت می‌کند، هر روایت خصوصیات و ویژگی‌های خاص خود را داشته و اجرا از زاویه دید مختص به همان فرد روایت می‌شود. داستان را می‌توان روایتی زنانه از اتفاق‌ها و زندگی‌های زنانه دانست که ازقضا مردان نیز در آن نقش‌های پررنگ و موثری دارند. نویسنده برای ما از ازدواج، تنهایی، خیانت، عشق، رهاشدگی و… می‌گوید. داستان «دختری در قطار» را از این حیث می‌توان رمانی روان‌شناسانه دانست. نوشتاری که اگرچه نویسنده در آن به شرح علمی و دانشگاهی موضوع نمی‌پردازد اما در خلال داستان و در سر بزنگاه‌های مختلفی که قهرمانان داستان در آن قرار می‌گیرند از مسائلی می‌گوید که هرکدام مبحثی مهم در علم روان‌شناسی هستند و ازآنجایی‌که رمان متکی بر روابط انسانی و موقعیت آدم‌ها در این شرایط است، محملی مناسب برای باز کردن چنین مسائلی است.

مردی که زنش را با کلاه اشتباه می‌گرفت

نویسنده: اولیور دبلیو ساکس

مترجم: ماندانا فرهادیان

نشر نو

اطلاعات بیشتر و خرید

اینکه نویسنده‌ای باشی که از موضوعی می‌نویسد و یا نویسنده‌ای متخصص باشی که از همان موضوع می‌نویسد زمین تا آسمان تفاوت دارد. محصول این دو، در شرایطی که نویسنده‌ها از توان و استعداد یکسان برخوردار باشند، قابل قیاس نیست. آنچه نویسنده متخصص می‌نویسد برآمده از یک زندگی زیسته توام با علم و دانش است که قطعا هرکسی از آن بهره‌مند نیست. در میان پزشکان نویسنده کم نیست. پزشکان زیادی در سراسر دنیا دست‌به‌قلم بوده و در حوزه‌های مختلف نوشته و نوشته‌ها را در اختیار ما قرار داده‌اند. از این میان نویسندگانی که تجربه حوزه روان‌شناسی را دارند گویی دستمایه بیشتری در اختیارشان است. آنها همین‌که نگاهی دقیق به اطراف و مراجعان خود داشته باشند حرف‌های بسیاری برای ما خواهند داشت. دکتر «ایور ساکس» یکی از همین پزشکان دست‌به‌قلم است که پژوهشگر و استاد بالینی عصب‌شناسی بود و درعین‌حال و در کنار این دو مشغله بزرگ علاوه بر نوشتن مقالاتی برای مجله‌ها و روزنامه‌های مختلف، کتاب هم می‌نوشت. ساکس در کتاب «مردی که زنش را با کلاه اشتباه گرفت» که عنوان فرعی «و ماجراهای بالینی دیگر» را دارد، به بیان داستان‌هایی پرداخته که اگرچه عجیب و حیرت‌انگیزند اما همگی واقعی و ناشی از اختلال‌های عصبی و تاثیرهای روان‌شناختی این اختلال‌ها هستند.

جهان‌بینی ژرف این پزشک و نویسنده خود بیانگر عمق نگاه او به مسائل و شاید دلیلی محکم بر چرایی نوشتن پیرامون این مسائل است که در جایی گفته: «می‌خواهم و امیدوارم که در این زمان باقی‌مانده دوستی‌هایم را عمیق‌تر سازم، با تمامی کسانی که دوستشان می‌دارم خداحافظی کنم، بیشتر بنویسم و اگر قدرتی در من مانده باشد مسافرت کنم تا به درجات جدیدی از درک و بینش برسم».

وقتی نیچه گریست

نویسنده: اروین د. یالوم

مترجم: ساناز علمی

نشر علم

اطلاعات بیشتر و خرید

«وقتی نیچه گریست» را که از مشهورترین آثار «اروین د. یالوم» است، از بارزترین آثاری دانسته‌اند که توانسته پیوند میان ادبیات و روان‌شناسی را به بهترین نحو نمایان سازد. «اروین یالوم» روان‌درمانگر، نویسنده و استاد دانشگاه است که ازقضا در ایران نیز بسیار شناخته‌شده و آثار او در ایران ترجمه و خوانده می‌شوند. او خود در جایی به تعداد بالای خوانندگان ایرانی خود اشاره‌کرده و از اینکه به‌صورت دائم از دانشجویان، درمان‌جویان و درمانگران ایرانی ایمیل دریافت می‌کند ابراز تعجب کرده است. در ایران ترجمه‌های مختلفی از این کتاب او وجود دارد که از این میان ترجمه‌ خانم ساناز علمی در طاقچه در دسترس شماست. یالوم در این رمان با خلق فضایی خیالی تلاش کرده ضمن داستان‌گویی بخشی از تاریخ معاصر فلسفه و روان‌درمانی را بازگو کند.

اگر علاقه‌مند به رمان‌های حوزه روان‌شناسی هستید خواندن این کتاب را در اولویت بگذارید. «وقتی نیچه گریست» چنان در بین خوانندگان خود به شهرت رسیده است که هیچ بعید نیست بخش‌هایی از آن را به‌صورت پاراگراف‌هایی منتشرشده خوانده باشید؛ نظیر «جست‌وجو به دنبال واقعیت خود، تقدس دارد. کدام رفتار مقدس‌تر از پژوهش در مورد خود است؟ بعضی می‌گویند کار فلسفی من روی شن بناشده است؛ دیدگاه‌های من مانند تپه‌های شنی حرکت می‌کنند؛ اما یکی از سنگ‌های مرزی ثابت من این است: آن شو که هستی». نسخه صوتی «وقتی نیچه گریست» را نیز با صدای آرمان سلطان‌زاده، می‌توانید از طاقچه تهیه کنید.

این داستان یک جورایی بامزه‌ست

نویسنده: ند ویزینی

مترجم: هما قناد

انتشارات میلکان

اطلاعات بیشتر و خرید

درست است که نویسنده‌ها با بهره بردن از توانایی و استعدادی که در این زمینه دارند قادرند موضوع‌های مختلف را پیش روی ما تصویر کنند اما در میان آنها نیز تفاوت‌هایی وجود دارد. نویسندگان نیز مانند ما مردم عادی در شرح و بیان آنچه زیسته و تجربه کرده‌اند تواناترند تا آنچه باید از خیال خود برآورند. کتاب «این داستان یک‌جورهایی بامزه است» اثری از یکی از همین نویسندگان و پیرامون موضوعی است که او خود تجربه کرده است. «ند ویزینی» که خود تجربه افسردگی شدید و بستری شدن در آسایشگاه روانی را داشته در این داستان از پسری می‌گوید که در اثر فشار و اضطراب‌های وارد آمده به او در حوزه تحصیل و حضور در یک مرکز آموزشی فوق‌العاده، دچار نوعی افسردگی می‌شود.

البته که افسردگی نیز مانند دیگر درگیری‌های روانی گونه‌های مختلف، بروزهای متفاوت و درمان‌هایی گاه نه‌چندان یکسان دارد اما بسیاری از علائم و ویژگی‌های آن در تمامی این انواع یکسان است. ازاین‌رو نویسنده به‌خوبی توانسته از پس وصف احوال و فضایی که شخص افسرده در آن گرفتار می‌شود برآید و آنچه برای ما می‌گوید کاملا باورپذیر و حقیقی می‌نماید. این کتاب را از بهترین رمان‌های جوانان آمریکا دانسته‌اند و بر اساس آن فیلمی نیز ساخته‌شده است. نیویورک‌تایمز در وصف آن گفته است «فوق‌العاده است، خنده‌دار، عمیق و تلخ. کتابی که خواننده را خلع سلاح می‌کند».

دروغگویی روی مبل

نویسنده: اروین د. یالوم

مترجم: حسین کاظمی‌یزدی

صبح صادق

اطلاعات بیشتر و خرید

همان‌طور که پیش‌تر نیز گفتم اروین د. یالوم را می‌توان از بزرگان حوزه ادبیات دانست. کسی که با تکیه‌بر تخصصی خود و با بهره بردن از استعدادی که درزمینه نویسندگی داشته توانسته آثاری درخور در حوزه روان‌شناسی-ادبیات خلق کند. توانایی یالوم در هر دو این حوزه‌ها و همچنین نمایاندن این توانایی به خوانندگان در قالب داستان آنچنان است که او را نه‌تنها درمانگری سرشناس می‌دانند که درزمینه داستان‌نویسی نیز به‌عنوان استادی تمام شناخته‌شده است.

یالوم در این کتاب از درمانگران و ارتباط آنها با مراجعان می‌نویسد. او اینجا به سراغ موضوعی جذاب رفته و در خلال روایتش به روابط درمانگر و مراجع می‌پردازد. در این روند او سه روان‌شناس را وارد روایت خود کرده و مشکلات و ماجراهایی را که هرکدام دارند برای ما تعریف می‌کند. این ماجراها در کنار بار آموزشی خود به سختی‌های این شغل اشاره دارد و محدودیت‌هایی را که درمانگر بایستی در مواجهه با مراجع در نظر گرفته و رعایت کند، شرح می‌دهد. بی‌شک حرفه خود یالوم و تجاربی که در این زمینه اندوخته در تصویر کردن داستان این کتاب بسیار موثر بوده است.

اگر این مطلب را دوست داشتید، پیشنهاد می‌کنیم که مطلب زیر را هم مطالعه کنید