دختر کبریتفروش و ۵۳ داستان
نویسنده: هانس کریستین اندرسن
مترجم: جمشید نوایی
انتشارات نگاه
بسیاری از مردم دنیا در شرق وغرب کره زمین، آغاز سال نوی میلادی را جشن میگیرند؛ در دهههای اخیر جشن آغاز سال نوی میلادی، در کشورهای غیرمسیحی نیز فراگیر شده است. در این نوشته قصد داریم به تفاوت سال نوی میلادی و کریسمس اشاره کنیم؛ با آداب و رسوم کریسمس و بابا نوئل آشنا شویم؛ ارامنه ایران را بشناسیم و در پایان، کتابهایی را که به حال و هوای کریسمس و آغاز سال نوی میلادی ارتباط دارند؛ معرفی کنیم.
کریسمس و آغاز سال نوی میلادی، دو روز مجزا هستند؛ آغاز سال نوی میلادی برابر با اول ژانویه است؛ لازم است توجه کنیم که تقویم میلادی از گاهشماری(Chronology) رومی، تاثیر پذیرفته، بنابر افسانهها مبداء تاریخ گاهشماری رومی به تاسیس شهر رم در ۷۵۳ سال پیش از میلاد مسیح بازمیگردد و توسط برادران رموس و رمولوس، ساخته شده است. با تغییر مذهب کلیسای کاتولیک، تقویم جولیانی(یولیانی) یا رومی بدون تغییر چندانی باقی ماند و گاهشماری میلادی نام گرفت. در همه کشورها آغاز سال نو، جشن گرفته میشود؛ اول ژانویه نیز شروع سال نو بنابر تقویم میلادی است و نباید با روز کریسمس، اشتباه گرفته شود.
کریسمس سالروز به دنیا آمدن حضرت عیسی مسیح است و پس از عید پاک( بنابر اعتقاد مسیحیان، عیسی علیهالسلام پس از مصلوب شدن، دوباره زنده شد و به آسمان عروج کرد؛ روزی که رستاخیز مسیح اتفاق افتاده است؛ عید پاک نامگذاری شده است)؛ مهمترین مناسبت مذهبی برای مسیحیان کاتولیک، پروتستان و ارتودکس است. این جشن مذهبی، دوازده روز ادامه پیدا میکند و با جشن خاجشویان( پس از تولد عیسی مسیح، سه مغ یا سه فرزانه یا سه شاه از شرق آمدند؛ به رسالت حضرت مسیح گواهی دادند و برای عیسی، هدایای گرانبهایی آوردند. درباره تبار این سه تن و سرنوشتشان بحثهای فراوانی شده است؛ برخی از مورخان اعتقاد دارند که این سه تن، ایرانی بودهاند؛ با اینحال کلیسای کاتولیک این سه فرزانه را تقدیس کرده است.) به پایان میرسد.
پس به طور خلاصه میتوان گفت که کریسمس، مناسبتی مذهبی است؛ اما اول ژانویه، جشن آغاز سال نو در تقویم میلادی است.
مذاهب مختلف مسیحی، تاریخ یکسانی برای تولد عیسی مسیح و روز کریسمس ندارند و در این زمینه دچار اختلاف شده اند. کلیسای کاتولیک رم، پیروان مذهب پروتستان و کلیسای ارتودکس یونانی، روز ۲۵ دسامبر را به عنوان کریسمس و میلاد عیسی مسیح در نظر گرفتهاند؛ با اینحال پیروان کلیسای ارتودکس شرقی که بیشتر در روسیه، اوکراین و فلسطین ساکن هستند؛ ۷ ژانویه را روز کریسمس میدانند و جشن میگیرند؛ بیشتر ایرانیان مسیحی، از ارامنه بوده و پیروی کلیسای حواری ارمنی هستند؛ آنان ۶ ژانویه را روز میلاد مسیح میدانند؛ به همین خاطر لازم است که در گفتن تبریک کریسمس به هموطنان مسیحی خود دقت داشته باشیم و مرتکب اشتباه نشویم.
به نظر نمیآید که مسیحیان اولیه تمایل و دغدغه چندانی برای بزرگداشت تولد پیامبران و قدیسان داشته باشند. زیرا چنین چیزی را مشابه سنت ادیان پاگانیسم( چند خدایی) به حساب میآوردند؛ انتخاب روز ۲۵ دسامبر در هالهای از تردید و ابهام قرار دارد؛ آگوستین قدیس اعتقاد دارد که بنابر دلایل سمبولیک، میلاد عیسی مسیح همزمان با انقلاب زمستانی رخ داده است؛ به اعتقاد او عیسی در کوتاهترین روز سال به دنیا آمد تا پس از آن، روشنایی رو به افزایش برود. به همین خاطر برخی از اندیشمندان باور دارند که انتخاب این روز به عنوان تولد عیسی مسیح، تحت تاثیر آیین میترائیسم یا روز میلاد خورشید قرار گرفته است. فراموش نکنیم که آیین میترائیسم در سرزمینهای رومی گسترش و نفوذ فراوانی داشته است. به همین خاطر ممکن است که کلیسای کاتولیک برای مسیحی ساختن این سنت پاگانی، ۲۵ دسامبر را به عنوان روز کریسمس در نظر گرفته باشد.
اولین اشارهها به تاریخ تولد مسیح، به قرن سوم میلادی بازمیگردد و اندیشمندان مسیحی به تاریخهای متفاوتی اشاره میکنند؛ اگر تاریخ عید پاک را با انعقاد نطفه مسیح در یک روز در نظر بگیریم و توجه کنیم که ۲۵ مارس، روز عید پاک است؛ نه ماه بعد یعنی ۲۵ دسامبر، زادروز عیسی بن مریم خواهد بود. با همه اینها میتوان گفت که دلایل تاریخی و مذهبی قابل توجهی برای انتخاب ۲۵ دسامبر به عنوان روز میلاد حضرت عیسی وجود داشته است.
با توجه به تعدد مذاهب مسیحیت، بزرگداشت روز کریسمس نیز تفاوتهایی دارد؛ آداب و رسوم ملل و اقوام نیز در چگونگی برگزار کردن این جشن، تاثیرات زیادی گذاشته است. با این وجود در چنین روزی، رفتن به کلیسا و خواندن سرودها و مناجاتهای مذهبی امری معمول محسوب میشود. بسیاری از مسیحیان در چنین روزی درخت کاجی را در خانه خود تزئین میکنند و پای آن هدایایی قرار میدهند.
در نزدیکی کریسمس، خیابانهای محله جلفای اصفهان و سنایی تهران، حال و هوای دیگری پیدا میکند و به جنبوجوش میافتد؛ درختهای کاج و تزئینات زیبا به ویترین مغازهها راه مییابد و چهره محلهها و خیابانها متفاوت میشود. سابق بر این، ارمنیان اصفهان مراسم خاجشویان را در سیزدهم روز ماه ژانویه کنار سیوسهپل برگزار میکردند.
در حال حاضر از درخت کاج به عنوان درخت کریسمس استفاده میشود؛ به طور کلی در دوران باستان، گیاهان و سبزهها معنای مهم و ویژهای برای انسانها داشتهاند؛ با توجه به اهمیت کشاورزی و وابسته بودن غذای انسان به گیاهان، مقدس دانستن درختان، امری دور از ذهن نبود؛ به همین خاطر میتوان گفت که تقدس قائل شدن برای درختان از ادیان دیگر به مسیحیت وارد شده است؛ با شدت گرفتن بحث درباره مسائل زیست محیطی، پای درختان کریسمس نیز به این منازعه باز شده است و فعالان محیطزیست برای سازگار کردن این سنت با استانداردهای حفظ طبیعت، تلاشهای فراوانی کردهاند.
در حال حاضر، بابا نوئل پیرمردی چاق با لباسی قرمز و ریش سفید بلند است که در روز کریسمس ظاهر میشود و برای کودکان هدیه میآورد. اما از ابتدا بابا نوئل این شکلی نبود؛ نیکلاس قدیس( سنت نیکلاس)، در قرن چهارم میلادی در شهر میرای آسیای صغیر، واقع در ترکیه امروزی زندگی میکرد. در روایات مسیحی به نیکلاس قدیس، رفتارهای خوبی از جمله نجات جان سه کودک از گزند فردی سنگدل و رهایی دادن مسیحیان از زندان میباشد؛ نباید فراموش کنیم که نیکلاس قدیس در زمانی زندگی میکرد که مسیحیان تحت آزار و تعقیب بودهاند. نیکولاس قدیس یا همان بابانوئل خودمان در قرون وسطی به تدریج به عنوان حامی کودکان، دانشآموزان، معلمان، دریانوردان و تجار شناخته میشود.
همانطور که ذکر کردیم، سنت نیکلاس در قرون وسطی به عنوان محافظ کودکان با ادب و خوب شناخته میشد و به آنها جایزه میداد؛ او همکاری به نام بابا شلاقی داشت که کودکان بد و بینزاکت را تنبیه میکرد.
در قرن هفدهم و در زبان هلندی، نیکلاس قدیس ” سینتر کلاوس” نامیده میشد که بعدها به “سانتا کلاوس” یا همان بابا نوئل تبدیل شد.
در قرن نوزدهم پای بابا نوئل به جشن کریسمس باز شد؛ صلیب نیکلاس قدیس و کلاه اسقفی او به کلاه و لباس قرمز تبدیل شد؛ بابا نوئل یک گونی پر از کادوهای جذاب برای کودکان خوب روی دوشش گذاشت؛ به باور کودکان در حال حاضر بابا نوئل ساکن قطب شمال است.
دختر کبریتفروش و ۵۳ داستان
نویسنده: هانس کریستین اندرسن
مترجم: جمشید نوایی
انتشارات نگاه
احتمالا در کتابهای درسی دوران دبستان، داستان دخترک کبریتفروش را خواندهاید. این داستان کوتاه و تاثیرگذار به دخترکی فقیر اشاره میکند که در شب سال نو کبریت میفروشد. در آن شب سرد کسی به دخترک توجه نمیکند؛ پدرش او را تهدید کرده که پیش از فروش کبریتها به خانه بازنگردد. دختر با کشیدن کبریت بر دیوار و روشن کردنش، به درون نور و جرقه ایجاد شده نگاه میکند و مشغول تصور یک زندگی خوب میشود؛ او در واپسین لحظات زندگی خود، میز غذای رنگارنگ، درخت کریسمس و مادربزرگش را میبیند. مادربزرگ دخترک کبریتفروش تنها کسی بود که به او محبت کرده بود.
این داستان غمناک چهره فقر را نشان میدهد و انتخاب زمان شب سال نو برای اتفاق افتادن آن، به ما یادآوری میکند که نباید افراد فقیر و ضعیف را فراموش کنیم.
هانس کریستین آندرسن، نویسنده نامدار دانمارکی در قرن نوزدهم میلادی، دوران کودکی و نوجوانی سختی را گذرانده بود. او استعداد و توانایی فراوانی داشت و به همین دلیل شانس آورد و هزینه تحصیلات او توسط پادشاهی دانمارک تامین شد. او در داستان دخترک کبریت فروش، حس شفقت و مهربانی را در درون انسانها زنده میکند شاید پیام اصلی جشن کریسمس و سال نو همین باشد. کودکی سخت هانس کریستین آندرسن، در نوشتن این داستان، بیتاثیر نبوده. معتبرترین جایزه ادبیات کودکان در جهان، هانس کریستین آندرسن نامگذاری شده و به نوبل کوچک معروف است.
قرعهی زندگی
نویسنده: فردریک بکمن
مترجم: الهام محمودی
انتشارات تمدن علمی
قرعه زندگی اثر فردریک بکمن، حاوی این پیام است که ” برای نجات یافتن یک زندگی، میبایست از بعضی چیزها گذر کرد.” به گفته فردریک بکمن، او این قصه کوتاه را پیش از شروع کریسمس سال 2016 و در یک شب طولانی، نوشته است. او آن سال را دشوار، حیرتآمیز و پر از دغدغه فکری برای خود میدانست. او میگوید که ” میبایست یک نفر ذهنمان را از وجودمان بزداید تا دریابیم در کدام لحظه از زمان ایستادهایم.” به همین خاطر تصمیم گرفت که قصهای در این مورد بنویسد.
همان مکانهای قرعه زندگی واقعی هستند و این داستان در یک روزنامه محلی در هلسینبورگ سوئد(محل تولد فردریک بکمن) به چاپ رسیده است. نویسنده میگوید که در محلهای مورد اشاره در داستان، اوقات و زمانهایش را گذرانده و در آنها خاطراتی دارد. قرعه زندگی فقط از احساسات بکمن، راجع به مرگ وعشق، نشات نگرفته؛ بلکه از احساساتش راجع به جایی که در آن بزرگ شده، الهام گرفته شده است.
قرعه زندگی، داستانی کوتاه است که نویسنده در قالب نامههایی آن را برای پسرش نوشته است و در آن بابت کوتاهیها و خطاهایش عذرخواهی میکند.
عشق در روزی از روزهای دسامبر
نویسنده: جوسی سیلور
مترجم: رضا اسکندری آذر
انتشارات کتاب مرو
به عشق در نگاه اول باور دارید یا فقط آنرا برای فیلمها و قصهها میدانید؟ لوری شخصیت اول داستان عشق در روزی از روزهای دسامبر به عشق در یک نگاه اعتقاد ندارد؛ در یکی از روزهای پایانی ماه دسامبر سال 2008 و در گیرودار جشن کریسمس و سال نو، لوری فردی را در لندن آنهم در اتوبوسی شلوغ میبیند و به خود میگوید که نیمه گمشدهاش را پیدا کرده است. لوری پس از مشاهده آن مرد، تلاش میکند تا دوباره او را ملاقات کند؛ آن مرد جک نام دارد و این داستان جالب و خواندنی به مدت نه سال ادامه پیدا مییابد.
عشق در روزی از روزهای دسامبر، پر از اتفاقات جالب است و در آن هیجان، شور و یاس را مانند هر داستان عاشقانه دیگری میتوان تجربه کرد؛ در این رمان سرگرمکننده، لوری در ابتدای هر سال برای خودش اهدافی را تعریف میکند و امیدوار است که به آنها دست یابد. در رمان از طنز لطیفی استفاده شده است که آنرا از داستانهای عاشقانه دیگر، متمایز میکند.جیسی سیلور در عشق در روزی از روزهای دسامبر تلاش میکند که با توصیفات زیبا و هنرمندانه، حوادثی غیرمنتظره و پیشبینی ناپذیر را به تصویر بکشد این عشق ناگهانی یا عاشقانه اتوبوسی، فراز و فرودهای بسیاری برای جک و لوری به همراه دارد.
سرود کریسمس
نویسنده: چارلز دیکنز
مترجم: وجیهه آیتاللهی
بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
سرود کریسمس اثر نویسنده توانمند و مشهور چارلز دیکنز، داستانی درباره پیرمردی ثروتمند، خسیس و سنگدلی است که اسکروچ نام دارد. اسکروچ به خاطر اخلاق نامناسب خود، باعث شده است که همه اطرافیانش او را ترک کنند اسکروچ در شب سال نو، روح شریک زندگی خود و افراد دیگری را میبیند و برایش اتفاقات هولناک، عجیب و غیرمنتظرهای میافتد. این داستان به عنوان یکی از پرخوانندهترین کتابها شناخته شده است به خاطر ریتم جذابی که در داستان سرود کریسمس وجود دارد؛ از آن فیلمهای پرمخاطب و انیشمینهای پرطرفداری به همین نام ساخته شده است. رمانهای دیکنز، ماهیت آموزنده و تربیتی دارند و در آن نزاع میان شخصیتهای سیاه و سفید دیده میشوند و به همین خاطر نوجوانان مناسب هستند.
چارلز دیکنز در سرود کریسمس تلاش میکند تا به ما بگوید، کسب ثروت به صورت افراطی و اخلاق بد، تبعات منفی برای انسانها به همراه دارد. لازم است توجه کنیم که سرود کریسمس با وجود اینکه در سال ۱۸۴۳ منتشر شده است؛ در حال حاضر نیز کتاب پرطرفداری محسوب میشود.
دانلود کتاب از اپلیکیشن طاقچه