چگونه یک گروه کتابخوانی تشکیل دهیم؟
حتما تا به حال پیش آمده یک کتاب بخوانید و در آخر احساس کنید حرف‌های بسیاری داشته که متوجه آن نشده‌اید. پیام کتاب چه بود؟ منظور از بیان کردن یک جمله‌ی خاص یا اتفاق افتادن یک واقعه چه بود؟ آیا شخصیت‌های کتاب نمادین بودند؟ این کتاب مربوط به چه ماجرای تاریخی بود؟ و هزاران سوال دیگر. چطور می‌شود به این سوالات جواب داد. خیلی از اوقات به سراغ جستجو در اینترنت می‌رویم. جواب بعضی از سوال‌ها پیدا می‌شود اما بیشترشان بدون جواب می‌مانند. یکی از روش‌هایی که برای حل این مشکل وجود دارد تشکیل یک گروه کتابخوانی است.
گروه کتابخوانی چیست؟
اگر چند نفر دوست یا آشنا دارید که به کتاب خواندن علاقه دارند و حدس می‌زنید علایق مشترک داشته باشید، می‌توانید با هم یک گروه کتابخوانی تشکیل بدهید. در واقع هر جمعی که در کنار هم کتاب می‌خوانند یک گروه کتابخوانی هستند. این گروه می‌تواند خصوصی یا عمومی باشد. در گروه خصوصی افراد محدود هستند. اما حلقه‌های عمومی هم وجود دارد که هر کسی متمایل باشد، می‌تواند در آنها شرکت کند. در یادداشت‌های بعدی به معرفی حلقه‌های عمومی می‌پردازیم که می‌توانید در آنها شرکت کنید.
چطور یک گروه تشکیل بدهیم؟
یک کتاب انتخاب کنید و یک زمان مشخص کنید. همه‌ی اعضای گروه، کتاب را تا زمان مشخص شده بخوانند و بعد در یک جلسه‌ی نقد و بررسی دور هم جمع شوید و درباره‌ی کتاب صحبت کنید. خیلی از اوقات در همین گفتگوها هم‌افزایی اتفاق می‌افتد و جواب خیلی از سوال‌ها معلوم می‌شود. ضمن اینکه خیلی از کتاب‌ها هستند که به تنهایی حوصله‌ی خواندنشان را نداریم یا خیلی از اوقات نیاز به یک نیروی محرکه برای شروع کتاب خواندن داریم. این گروه می‌تواند نقش محرک را ایفا کند. وقتی در کنار افراد دیگر قرار می‌گیریم، یک انگیزه‌ی جدید برای خواندن کتاب پیدا می‌کنیم.
چطور کتاب انتخاب کنیم؟
خیلی ساده شروع کنید. در ابتدای راه مهم‌ترین موضوع تشکیل شدن گروه کتابخوانی است. بنابراین با کتابی که همه سر آن توافق دارند کار را شروع کنید. اما برای ادامه‌ی مسیر چند پیشنهاد داریم. توصیه می‌کنیم یک لیست کتاب تهیه کنید و زمان خواندن هر کتاب معلوم باشد. این کار به نظم و ترتیب گروه و تداوم تشکیل آن کمک می‌کند. به عنوان مثال می‌توانید کتاب‌های ۱ سال یا ۶ ماه آینده‌ی حلقه را در یک جلسه تعیین کنید. در ادامه چند روش برای تهیه‌ی لیست کتاب پیشنهاد می‌کنیم.
روش‌های تهیه لیست کتاب
۱. می‌توانید از پیشنهاد اعضای گروه استفاده کنید. هر کدام از اعضا یک کتاب پیشنهاد کند و به ترتیب سراغ این کتاب‌ها بروید.
۲. می‌توانید از ادبیات کشورهای مختلف کمک بگیرید و از کتاب‌های معروف هر کشور یک کتاب انتخاب کنید. یا اینکه می‌توانید روی ادبیات یک کشور متمرکز شوید و چند کتاب از نویسنده‌های آن کشور بخوانید.
۳. از جوایز کمک بگیرید. کتاب‌هایی که برنده‌ی جایزه شده‌اند را بخوانید. برای آشنایی با جوایز مختلف ادبی می‌توانید به یادداشت «جایزه‌های ادبی؛ از نوبل ادبیات تا جایزه گلشیری» مراجعه کنید. جوایز مختلف را در نظر بگیرید یا روی یک جایزه‌ی خاص تمرکز کنید. کتاب‌هایی که برنده‌ی این جوایز شده‌اند را در لیست جا بدهید.
۴. از مکاتب ادبی استفاده کنید. کتاب‌های مختلفی در مکتب‌های مختلف نوشته شده‌اند. مکتب‌هایی مانند رئالیسم، سورئالیسم، مدرنیسم، رئالیسم جادویی و … با جستجو در اینترنت می‌توانید کتاب‌های متعددی در مکتب‌های مختلف پیدا کنید.
۵. از لیست‌های آماده استفاده کنید. حتما لیست ۱۰۰ کتابی که قبل از مرگ باید بخوانید را دیده‌اید. لیست‌های مشابه دیگری نیز وجود دارند که با یک جستجوی ساده می‌توانید به آنها دست یابید. می‌توانید یادداشت «۱۰۰ رمان برتر به انتخاب مجله تایم» را نیز بخوانید.
۶. از کتاب‌های پرفروش شروع کنید در یادداشت «پرفروش‌ترین کتاب‌های جهان در تاریخ ادبیات» این کتاب‌ها را معرفی کرده‌ایم. می‌توانید یک راست به سراغ آنها بروید.
۷. از سایت‌هایی مانند goodreads.com کمک بگیرید. در این وبسایت و نمونه‌های مشابه آن به کتاب‌ها نمره داده می‌شود. می‌توانید از کتاب‌هایی شروع کنید که در این وبسایت نمره‌ی بالایی کسب کرده است.
این‌ها تنها چند پیشنهاد هستند. روش‌های بسیاری برای تهیه‌ی لیست کتاب وجود دارند و بی‌نهایت کتاب منتظر خوانده شدن! بنابراین بعد از مدتی روش‌های خودتان را پیدا خواهید کرد. در بخش پیشنهادهایی برای خواندن وبلاگ طاقچه نیز به طور مرتب لیست‌های کتاب در قالب موضوعات مختلف معرفی می‌شود.
در جلسه‌ی نقد و بررسی چه بگوییم؟
بعد از خواندن کتاب و فرا رسیدن روز موعود یک جلسه نقد و بررسی تشکیل می‌شود. اما در این جلسه چه کار باید بکنیم و چه بگوییم. چند پیشنهاد برایتان داریم.
۱. قبل از فرا رسیدن روز جلسه یک جستجو در اینترنت داشته باشید. عنوان کتاب را جستجو کنید و ببینید بقیه راجع به این کتاب چه گفته‌اند. معمولا یکی دو مقاله پیدا می‌کنید. بهتر است این مقاله‌ها را قبل از روز جلسه بخوانید. خیلی از سوالاتتان پاسخ پیدا می‌کند و ممکن است سوالات جدید برایتان ایجاد شود.
۲. قبل از جلسه کمی راجع به نویسنده بخوانید. زندگی نویسنده خیلی از اوقات تاثیر مستقیمی روی محتوای کتاب دارد. خیلی از اوقات حوادث زندگی او درون‌مایه‌ی اتفاق‌هایی است که در کتاب افتاده است. یا شخصیت‌های کتاب از شخصیت‌های زندگی او تاثیر پذیرفته‌اند.
۳. این کتاب در چه سالی نوشته شده است؟ در آن سال چه اتفاقات تاریخی رخ داده است؟ چه شرایط اجتماعی و سیاسی در کشور نویسنده حاکم بوده است؟ قبل از جلسه راجع به تاریخچه‌ی آن سال‌ها مطالعه کنید. جواب خیلی از سوال‌هایتان در اتفاقات تاریخی است که در سال نوشته شدن کتاب روی داده است. علاوه بر این اگر کتابی که می‌خوانید راجع به حادثه‌ی تاریخی خاصی صحبت می‌کند (مانند جنگ جهانی دوم) خوب است راجع به آن هم اطلاعاتی کسب کنید.
۴. در نهایت موضوعی که بسیار کمک‌کننده است، مطرح کردن تعدادی پرسش است. این پرسش‌ها هرچقدر بیشتر باشند، بهتر است. کمک می‌کنند در موضوع کتاب کندوکاو کنید و بهتر آن را بفهمید. این پرسش‌ها همان سوالاتی هستند که ضمن خواندن کتاب به ذهن‌تان می‌رسد. علاوه بر این به مرور زمان این کار باعث می‌شود با نگاه پرسشگر کتاب بخوانید و سوالات عمیق‌تر و بهتری پیدا کنید. قبل از جلسه سوالات خودتان را با سایر اعضای گروه به اشتراک بگذارید تا همه درباره‌ی آنها تامل کنند.
۵. در روز گردهمایی گروه کتابخوانی با توجه به اطلاعاتی که کسب کرده‌اید می‌توانید با صحبت کردن حول سوالات مطرح شده آغاز کنید. افراد مختلف نظر خود را بیان کنند و تا جایی که می‌شود به سوالات مطرح شده پاسخ دهید. علاوه بر این ممکن است نکاتی در کتاب نظر هر یک از اعضای گروه را جلب کرده باشد. به افراد فرصت بدهید که نظرات خود را بیان کنند و راجع به آن گفتگو کنید.
گروه کتابخوانی خودتان را بسازید
شاید در نگاه اول تشکیل دادن یک گروه کتابخوانی و پایبند ماندن به آن کاری سخت و دور از ذهن به نظر برسد. اما لذتی که در کتاب خواندن همراه با دوستان همفکر و همراه هست، چیزی است که این سختی را آسان می‌کند. این لذت انگیزه‌ای برای پایبند ماندن به این گروه را نیز ایجاد می‌کند. بنابراین اگر این یادداشت برایتان اندکی جالب بوده و کمی قلقلک‌تان داده و از همین الان به فکر دوستانی هستید که می‌توانند در گروه همراهی‌تان کنند، معطل نکنید. همین الان به آنها یک پیام بدهید و خواندن اولین کتاب را آغاز کنید.
الهه ابوالحسنی
