کتاب الکترونیکی چگونه ساخته میشود؟
امروزه بازار مطالعهی کتابهای الکترونیکی، به علت سرعت دسترسی و قیمت ارزان، داغِ داغ است. افرادی که بیشتر با فضای مجازی و تکنولوژی سروکار دارند، ترجیح میدهند کتاب الکترونیکی بخوانند. شاید برای هر یک از ما، که با اپلیکشنهای کتابخوان سروکار داریم، جالب باشد بدانیم که کتاب الکترونیکی چگونه تولید میشود. در این یادداشت، تصمیم گرفتیم روند تولید کتاب الکترونیکی در طاقچه را توضیح دهیم.
پیشنهاد میکنیم یادداشت «کتابخوان چیست و چگونه کتاب الکترونیکی بخوانیم؟» را در وبلاگ طاقچه بخوانید.
گفتگو با ناشران و بستن قرارداد
اپلیکیشنهای کتابخوان تولیدکنندهی محتوا نیستند. بیشتر رویکرد خدماتی دارند. محتواهای تولیدشده را در فضای مجازی منتشر میکنند. در مرحلهی اولِ تولیدِ کتاب الکترونیکی، باید با ناشران، که متولیان اصلی تولید کتاب هستند، گفتگو کرد و قرارداد بست. تیم تأمین محتوای طاقچه، مسئول بستن قرارداد و ارتباط با ناشران است. این تیم در این مرحله، وارد عمل میشود. بنا بر کتابهای محبوبِ موجود در بازار نشر و همچنین کتابهای مورد نیاز کاربران با ناشران مذاکره میکند. البته هدف طاقچه آن است که کتابخوانی جامع باشد و همهی کتابهای تولیدشده را در اختیار کاربران قرار دهد. در صورت بستن قرارداد و تمایل طرفین، همکاری آغاز میشود و ناشران کتابهای خود را، که شامل کتابهای صوتی و متنی است، در اختیار طاقچه میگذارند.
بعد از بستن قرارداد، ناشران به صورت آنلاین به فضایی که به آن میز کاربری یا پنل ناشران طاقچه گفته میشود، دسترسی پیدا خواهند کرد. ناشران میتوانند تولیدات خود را در این فضای امن قرار دهند. علاوهبراین از تعداد فروش و تعداد دانلودها و… به صورت آنلاین باخبر باشند و گزارش بگیرند.
ناشر هنگام بارگذاری کتاب در طاقچه باید سه فایل word و pdf و طرح جلد کتاب را در پنل قرار دهد. فایل word کتاب برای تبدیل به فرمتی دیگر و فایل pdf آن هنگام ویرایش متن استفاده میشود. فایل جلد هم برای شناساندن کتاب به کاربران، هنگام خرید استفاده میشود.
قیمتگذاری کتاب الکترونیکی
کتابهای الکترونیکی نسبت به کتابهای چاپی ارزانترند، چون هزینههای چاپ و کاغذ و حملونقل و دیگر هزینههای مرتبط با بازار نشر را ندارد. در طاقچه تلاش میشود که قیمت کتاب الکترونیکی یک سوم قیمت چاپی باشد. چون حفظ ماهیت کتاب الکترونیکی و جایگاه کابران در خرید این محصول برای طاقچه مهم است. با این همه، قیمت اصلی کتاب را ناشران تعیین میکنند و در مشورتی دوطرفه برای قیمتگذاری آثار نظر ناشر و پیشنهادهای طاقچه اعمال میشود.
تکمیل جزئیات کتاب الکترونیکی
در پنل ناشران طاقچه برای هر کتاب رکوردی مجزا ساخته میشود. همهی اطلاعات مثل عنوان دقیق کتاب، سال انتشار، شماره صفحات، نام نویسنده، نام مترجم، قیمت چاپی و الکترونیکی کتاب به رکورد کتاب اضافه میشود. فایدهی این کار در آن است که کاربر، هنگام خرید هر کتاب، اطلاعات آن را به صورت جداگانه و کامل مشاهده میکند.
علاوه بر این، هر کتاب شامل موضوعی خاص است که در این بخش، بر اساس محتوا دستهبندی میشود. دستهبندی کردن کتاب به کاربر امکان میدهد علاوه بر جستجوی نام نویسنده، نام کتاب و نام ناشر، به صورت موضوعی هم کتاب را در اپلکیشن جستجو کند.
ویرایش و تولید کتاب الکترونیکی
در ابتدای مرحلهی ساخت کتاب الکترونیکی، هر کتاب واردشده به طاقچه بررسی میشود. اگر کتابی متنمحور باشد، برای تولید و انتشار به صورت کتاب الکترونیکی (ایپاب) از دیگر کتابها جدا میشود. کتابهای متنمحور برای اینکه ماهیت کتابخوان بودنشان حفظ شود و کاربر بتواند از امکانات کتاب الکترونیکی (ایپاب) استفاده کند، در این دسته قرار میگیرد. اما اگر کتابی تصویرمحور باشد، برای انتشار به صورت پی دی اف در دستهی خاص خود قرار میگیرد. از آن جهت که در این دسته از کتابها صفحهآرایی، چینش تصاویر، حفظ ترتیب فرمولها و جدولها،… اهمیت دارد.
برای ساخت کتاب الکترونیکی (ایپاب)، باید ویرایشی کلی در فایل متنی صورت گیرد. مثلاً فاصلههای اضافی، غلطهای تایپی، زیرنویسها، پینوشتها، اعداد، تیترها، عکسها، فهرست کتاب، حروف ناخوانا، اصلاح گردد. نمایهها، بخش معرفی کتابها، فهرست جایها و… حذف شود. اگر در متن افتادگی هست، اصلاح شود. در نهایت، کل متن بنا بر الگوی کتاب الکترونیکی (ایپاب) در طاقچه ویرایش میگردد. بعد از ویرایش کلی در فرمت ورد کتاب، مرحلهی ساخت کتاب الکترونیکی (ایپاب) آغاز میشود.
کتاب الکترونیکی (ایپاب/epub) چیست؟
ایپاب (electronic publication) استانداردی برای کتاب الکترونیکی است که اپلیکشینهای کتابخوان به وسیلهی آن، متن را در صفحهشان نمایش میدهند. ایپاب قالبی سبک و قابل ویرایش است که بهراحتی میتوان آن را به سایر قالبها تبدیل کرد. هر دستگاهی که از زبان فارسی پشتیبانی کند و قابلیت نصب کتابخوان را داشته باشد، کتابهای ایپاب را بهصورت خوانا بر روی هرگونه صفحهی نمایشی در هر ابعادی نمایش میدهد. فایلهای ایپاب به علت ذخیرهشدن با کدهای HTML از حجم کمتری نسبت به انواع دیگر کتاب برخوردارند. این کتابها را روی هر وسیله یا دستگاهی میتوان بهسادگی باز کرد.
در فرمت ایپاب طاقچه، کاربر میتواند سایز متن و قلم را تغییر دهد. البته ایپاب در طاقچه بومی است و کاربر میتواند از امکانات هایلایت، اشتراکگذاری بخشی از متن، بازشدن زیرنویس در صفحه، تغییر رنگ پس زمینه، دیدن لیست یادداشتها، تنظیم فاصلهی خطوط، تنظیم روشنایی صفحه، امکان جستجو در متن و مواردی از این دست استفاده کند.
برای آشنایی بیشتر با کتاب الکترونیک یادداشت «کتاب الکترونیکی چیست»را در وبلاگ طاقچه بخوانید.
ساخت کتاب الکترونیکی (ایپاب)
فایلهای ویرایششدهی کتاب برای تبدیل به کتاب الکترونیکی (ایپاب) در نرمافزار کالیبره قرار میگیرد. سپس ویرایشهای نهایی مانند بررسی صفحهی اول، راستچینبودن متن، وسطچینبودن عکسها، اصلاح اعداد، بررسی لینک پاورقیها، فهرستبندی و غیره روی آن صورت میگیرد.
در پایان، کارشناسِ تولیدِ کتاب الکترونیکی از کل فایل نمونهی مختصری میسازدکه معمولاً کمتر از ده درصدِ کل کتاب است. این نمونه شامل فهرست و مقدمه و سخن ناشر و بخشی از متن است که دورنما یا بخشی از محتوای کلی کتاب را به صورت رایگان در اختیار کاربر قرار میدهد. در این صورت، کاربر، در هنگام خرید، نمونهی کتاب را، که بخشی از آن است، میخواند و در صورت تمایل آن را میخرد. بعد از این مرحله، فایل کامل کتاب، نمونه و جلد کتاب در پنل ناشران طاقچه بارگذاری میشود.
مرورنویسی
در طاقچه هر کتاب شخصیت و ماهیت خود را دارد. کارشناس مرورنویسی طاقچه معرفی کوتاهی برای هر کتاب مینویسد و معمولاً به چند نکتهی مهم میپردازد: موضوع کتاب چیست؛ نویسندهی آن کیست؛ سبک نگارش و سوگیریهای ادبی، هنری و اجتماعی او چگونه است، مخاطبان کتاب چه کسانیاند و ویژگیهای خاص اثر کداماند. نوشتن مرور برای کتابها، به کاربر تصویری کلی از کتاب و محتوای آن میدهد و در تصمیمگیری نهاییاش برای خرید به او کمک میکند.
انتشار کتاب
در طاقچه روزانه بین بیست الی سی کتاب منتشر میشود. رکورد هر کتابی که در پنل طاقچه بارگذاری و تکمیل شد، در این مرحله مجدداً بررسی و بازبینی میشود. در نهایت، کتاب منتشر میشود و در دستهبندی انتشار روزانه طاقچه قرار میگیرد.
هر محصولی برای رسیدن به دست مصرفکننده مراحل تولید را طی میکند. همان طور که کتاب چاپی مراحلی را مانند نوشتن، ترجمه، ویرایش، نمونهخوانی، صفحهآرایی، طراحی جلد، لیتوگرافی، چاپ،… پشت سر میگذارد، کتاب الکترونیکی در طاقچه هم برای تولید و انتشار مسیری را طی میکند تا به بهترین شکل در اختیار کاربران و مخاطبانش قرار گیرد. نتیجهی محصول و سهولت در استفاده از آن همواره از نگاه تیم طاقچه مهم بوده و هست.
پیشنهاد میکنیم یادداشت «کتاب الکترونیکی و کتابخوان از نگاه کاربران طاقچه» را هم بخوانید.