کتاب الکترونیکی و روز هوای پاک
دلایل بسیاری وجود دارد که کتاب الکترونیکی را بین دوستداران کتاب محبوب کند؛ در گوشی و تبلت خوانده میشوند، راحتتر حمل میشوند، ارزانترند و… . اینها مهمترین دلایلی هستند که کاربران از کتاب الکترونیکی استفاده میکنند. اما شاید کمتر شنیده باشید که کتابهای الکترونیکی، علاوهبر همهی مزایایی که گفته شد، طرفدار محیط زیست هم هستند.
اگر میخواهید نظرات کاربران طاقچه را درباره مزایای کتاب الکترونیکی بدانید، پیشنهاد میکنیم این یادداشت وبلاگ را بخوانید؛ کتاب الکترونیکی و کتابخوان از نگاه کاربران طاقچه
آلودگی هوا، قطع درختان برای تولید کاغذ، کمبود آب و بسیاری دیگر از خبرهای دیگری که حتماً تابهحال آنها را شنیدهاید، از مسائلی هستند که محیط زیستِ امروز را به خطر انداختهاند. این روزها حفاظت از محیط زیست بسیار مهمتر از قبل شده است.
امروز ۲۹ دی ماه و روز هوای پاک است. سال ۱۳۷۴، ستاد اجرایی کاهش آلودگی هوا، برای آنکه مردم را به آلودگی هوا حساستر کنند، روزی را به نام «روز هوای پاک» نامگذاری کرد. هر سال، گروههای مردمنهاد، مدارس و خیلی از نهادهای رسمی و غیررسمی، فعالیتهایی را به بهانهی روز هوای پاک انجام میدهند. سهشنبههای بدون خودرو، یکی از این فعالیتهاست. به همین بهانه، میخواهیم دربارهی تأثیر کتاب الکترونیکی در آلودگی هوای و حفاظت از محیط زیست بگوییم.
در یادداشت گروه نفس و نوسازی مینیبوسهای فرسوده از سایت میدان، میتوانید نمونهای دیگر از فعالیتهای گروههای مردمنهاد را در روز هوای پاک بخوانید.
انتشار کتاب و انتشار کربن در هوا
ماشین چاپ در قرن ۱۵ اختراع شد. امروز هم برای چاپهای انبوه از همان ماشینها استفاده میشود. ماشینهای چاپ، روزانه در مقیاسهای میلیونی کتاب تولید میکنند و همهی کلماتِ کتابها را با کربن روی کاغذ چاپ میکنند. همین موضوع و همین سیستم چاپ، باعث میشود که در هر فرآیند چاپ، مقدار بسیار زیادی کربندیاکسید CO2 تولید کنند.
شاید از درس علوم دوران راهنمایی به خاطر داشته باشید که بهشکل معمول، ۷۸ درصد گازهای موجود در هوا، نیتروژن و ۲۱ درصد اکسیژن است. ۱ درصدِ باقیمانده هم سهم کربندیاکسید و باقیِ گازهای موجود در هواست. سهم کربندیاکسید در هوا بسیار کم است اما با فعالیتهای مخرب انسان، مثل استفادهی بیش از حد از سوختهای فسیلی و خودروها این گاز بسیار بیشتر از سهمش تولید میشود و همین موضوع باعث آلودگی هوا و گرمشدن کره زمین و پیامدهای دیگر میشود.
هر انسانی با عمل تنفس، مقداری از این گاز را تولید میکند. اما حجمی که ماشینها، کارخانهها و باقی صنایع از این گاز تولید میکنند، با آن قابلمقایسه نیست. حجم کربندیاکسیدی که صنایع تولید میکنند، بر کیفیت هوا و همچنین گرمشدن کره زمین تأثیر مستقیم میگذارد. صنعت چاپ، یکی از صنایعی است که از ابتدا، سهم زیادی از تولید مخرب این گازهای گلخانهای را داشته است. تولید کربندیاکسید توسط ماشینهای چاپ بهنوعی است که اگر کنار ماشینهای چاپ بایستید، بدون نیاز به وسیلهی اندازهگیری و دانش شیمی، حتماً متوجه آن خواهید شد.
کتابهای الکترونیکی، احتیاجی به دستگاههای چاپ ندارند. آنها تکثیر نمیشوند و روندِ تولیدشان هم بیشتر با کامپیوتر و اینترنت است. بنابراین، کتاب الکترونیکی کربندیاکسید تولید نمیکند و استفاده از آنها بهجای نسخههای چاپی، میتواند تولیدات گازهای گلخانهای را بسیار کمتر کند.
کتاب الکترونیکی کاغذ ندارد
برای تولید کاغذِ کتابها، لازم است که درختهای زیادی قطع شوند. درختها منشاء حیات در کره زمین هستند و طی عملیات فتوسنتزشان کربندیاکسید موجود در هوا را به اکسیژن تبدیل میکنند. این عملیات، باعث کمشدنِ آلودگی هوا میشود. برای همین است که وقتی در مکانهایی قرار میگیرید که پر از درخت است، احساس میکنید که هوای بهتر و سالمتری را تنفس میکنید.
برای تولید هر تن کاغذ، باید ۲۴ درخت تنومند قطع شود. سالانه ۲۳۰ میلیون تن کاغذ در دنیا مصرف میشود. کتابهای الکترونیکی، برای تولید شدن و یا تکثیرشدن، احتیاجی به قطعکردن درختان ندارند. البته این به این معنا نیست که تولید کتابهای الکترونیکی کاملاً سبز هستند و هیچ استفادهای از طبیعت نمیکنند. تولید آنها وابسته به تکنولوژی، اینترنت و الکتریسیته است و برای تولید الکتریسیته از انرژیهای طبیعی، انرژیهای باد، آب و… استفاده میشود. اما از آنجایی که کتابهای الکترونیکی یک بار تولید میشود و میتواند بارها خوانده شود، تأثیرات مخرب بسیار کمتری روی محیط زیست میگذارند.
چطور کتاب الکترونیکی میتواند آلودگی هوا را کم کند؟
با این تفاصیل، جای تعجبی وجود ندارد که دوستداران محیط زیست، از کتابهای الکترونیکی استقبال بیشتری کنند. همانطور که در ابتدای متن هم گفته شد، هر سال، گروههای مردمنهاد و مدارس، برنامههای متنوعی را در روز هوای پاک تعریف میکنند. فعالیتهایی که شاید کوچک باشند، اما کمکم تأثیر خود را خواهند گذاشت. اگر شما هم معتقدید که اقدامِ کوچکی از جانب شما میتواند تغییر بزرگی در دنیا ایجاد کند، انتخاب کتاب الکترونیکی بهجای نسخههای چاپی آنها بتواند یکی از این اقدامات باشد.
اگر با کتاب الکترونیکی آشنایی ندارید پیشنهاد میکنیم این دو یادداشت را بخوانید؛ «کتاب الکترونیکی چیست؟» و «معرفی کتابخوان و راهنمای خرید»