سوزان بلکمور

سوزان جین بلکمور (زاده‌ی ۲۹ ژانویه‌ی ۱۹۵۱) نویسنده، مدرس، مجری و استاد مدعو دانشگاه پلیموث بریتانیا است. زمینه‌های تحقیقاتی بلکمور شامل میمتیک، فراروان‌شناسی و آگاهی است و او را بیشتر به واسطه‌ی کتاب ماشین میم می‌شناسند. بلکمور بیش از ۴۰ کتاب و ۶۰ مقاله‌ی علمی نوشته یا در آن‌ها مشارکت داشته و همچنین یکی از همکاران روزنامه‌ی گاردین است. آثار بلکمور تاکنون به بیش از ۲۰ زبان ترجمه شده است. او همچنین یکی از سخنرانان تد و از اعضای انجمن Edge است و در سال ۲۰۱۵ به‌عنوان یکی از ۱۰۰ ذهن جهانی انتخاب شده است. بلکمور از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱ عضو هیئت تحریریه‌ی مجله‌ی Memetics و از سال ۱۹۹۸ سردبیر مشاور Skeptical Inquirer بوده است.

بلکمور دارای مدرک روانشناسی و فیزیولوژی از دانشگاه آکسفورد (۱۰۷۳) و کارشناسی ارشد و دکترای فراروانشناسی از دانشگاه ساری (۱۹۸۰) است. موضوع پایان‌نامه‌ی دکترای این نویسنده، ادراک فراحسی به‌عنوان یک فرآیند شناختی بوده است. سوزان بلکمور مدافع معنویت سکولار، خداناباور، اومانیست و تمرین‌کننده‌ی مکتب ذن است، اما خود را بودایی نمی‌داند. با توجه به دیدگاه شخصی بلکمور در مورد درک علمی از آگاهی، او خود را یک توهم‌گرا می‌داند و معتقد است آگاهی محسوس، توهم و هذیانی بزرگ است.

این نویسنده حامی اومانیست‌های بریتانیا و یکی از همکاران افتخاری انجمن ملی سکولار است. او در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۰، همراه با ۵۴ شخصیت عمومی دیگر، نامه‌ی سرگشاده‌ای را امضا کردند که در گاردین منتشر شد؛ آن‌ها در این نامه، مخالفت خود را با سفر دولتی پاپ بندیکت شانزدهم به بریتانیا اعلام کردند. علایق تحقیقاتی بلکمور شامل الگوهای رفتاری، نظریات تکاملی، آگاهی، مدیتیشن و فلسفه‌ی ذن است. او به دلیل دیدگاه‌های شکاکانه‌اش در مورد پدیده‌های ماوراء‌الطبیعه و حمایت از رویکردی طبیعی و علمی برای درک ذهن نیز شناخته شده است. او از مفهوم «خود» انتقاد کرده و استدلال کرده است که این موضوع، توهمی است که توسط مغز ایجاد شده است. او همچنین یکی از منتقدان برجسته‌ی تجربیات نزدیک به مرگ و ادعاهای تجربیات خارج از بدن بوده است. با این همه، این نویسنده اکنون تحقیق بر مسائل ماوراء‌الطبیعه را پایان داده است، زیرا آن را نتیجه‌بخش نمی‌داند. بلکمور همچنین برای چندین مجله و روزنامه و وبلاگ روانشناسی امروز مطلب می‌نویسد و یکی از همکاران و مجریان مکرر رادیو و تلویزیون است.

یکی از اقدامات جذابی که سوزان بلکمور انجام داده، این است که در دهه‌ی ۱۹۸۰، آزمایش‌های روان‌حرکتی مختلفی انجام داد تا مشاهده کند که آیا دختر کوچکش، امیلی، می‌تواند بر مولد اعداد تصادفی تاثیر بگذارد یا خیر. این آزمایش‌ها در کتاب همراه با مجموعه‌ی تلویزیونی دنیای قدرت‌های عجیب آرتور سی کلارک ذکر شده است.

معرفی آثار سوزان بلکمور

برخی از مشهورترین کتاب‌های این نویسنده عبارت‌اند از: مردن برای زندگی کردن (در مورد تجربیات نزدیک به مرگ، ۱۹۹۳)، در جست‌وجوی نور (زندگی‌نامه، ۱۹۹۶)، تست قدرت‌های روانی خود (با همکاری آدام هارت-دیویس، ۱۹۹۷)، ماشین میم (۱۹۹۹)، مکالمات در مورد آگاهی (۲۰۰۵)، ذن و هنر آگاهی (۲۰۱۱)، دیدن خودم: آن‌چه تجربیات خارج از بدن درباره‌ی زندگی، مرگ و ذهن به ما می‌گویند (۲۰۱۷) و آگاهی (۲۰۱۸).

یکی از مشهورترین کتاب‌های سوزان بلکمور، کتاب ماشین میم است که در سال ۱۹۹۹ منتشر شده است. این کتاب یک کتاب علمی محبوب با موضوع میم است. بلکمور در این اثر تلاش می‌کند تا با بحث در مورد پتانسیل تجربی و تحلیلی میم‌ها و همچنین برخی از مشکلات مهم در حوزه‌ی میمتیک، میمتیک را به‌عنوان یک علم تثبیت کند. در نیمه‌ی نخست کتاب، بلکمور تلاش می‌کند تا وضوح بیشتری را در باب تعریف میم به صورتی که خودش می‌بیند، ایجاد کند. نیمه‌ی دوم کتاب نیز شامل توضیحاتی برای مسائل مختلف از جمله منشاء زبان، منشاء مغز انسان، پدیده‌های جنسی، اینترنت و مفهوم خود است. این توضیحات، به عقیده‌ی بلکمور، توضیحاتی ساده‌تر و واضح‌تر از تلاش برای ایجاد توضیحات ژنتیکی در این زمینه‌ها ارائه می‌دهد.

کتاب آگاهی بلکمور نیز یک کتاب آموزشی است که به‌طور گسترده، حوزه‌ی مطالعات آگاهی را پوشش می‌دهد. در این کتاب، بلکمور در این باب بحث می‌کند که آیا نظریه‌ای وجود دارد که جوهر آگاهی را توضیح دهد یا خود‌آگاهی یک توهم است؟ او در رابطه با این موضوع صحبت می‌کند که آگاهی که اکنون به‌عنوان «آخرین راز بزرگ علم» در نظر گرفته می‌شود، زمانی با شک و تردید شدید نگریسته می‌شد و توسط دانشمندان جریان اصلی رد می‌شد، اما اکنون، این حوزه یک حوزه‌ی تحقیقاتی قابل توجه -هرچند بحث‌برانگیز- و همچنین یکی از حوزه‌هایی است که مطالعه‌ی آن توسط دانشجویان روانشناسی، فلسفه و علوم اعصاب، به‌سرعت در حال گسترش یافتن است. بلکمور در این کتاب بررسی می‌کند که چرا اصطلاح «آگاهی» هیچ تعریف شناخته‌شده‌ای ندارد و همچنین فرصتی برای کاوش در شهود شخصی در مورد خود، ذهن و آگاهی را فراهم می‌کند.