بریده‌هایی از کتاب هنر خوب زندگی کردن

«خدایا، به من آرامش کافی بده برای پذیرش چیزهایی که قادر به تغییر آن نیستم، شجاعت بده برای تغییر چیزهایی که قادر به تغییر آن هستم و حکمت کافی به من عطا فرما تا این دو را از هم تمیز دهم.»

بیشترین سوءبرداشتی که با آن مواجه می‌شویم این است که زندگی خوب یک حالت یا وضعیت پایدار است، درحالی‌که زندگی خوب فقط با تطبیق مداوم حاصل می‌شود.

برای ما بسیار دشوار است که وضعیت کنونی‌مان را از دریچهٔ لنزهای بسیار عریض ببینیم. اگر این گونه نبود، مسائل پیش‌پاافتاده این‌قدر ما را ناراحت نمی‌کرد.

ترحم به خود چیزی را عوض نمی‌کند. در حقیقت برعکس عمل می‌کند چون ترحم به خود مثل یک گرداب احساسی است، یک مارپیچ که در آن هر چه بیشتر بالاوپایین بپرید بیشتر شما را درون خودش فرومی‌برد. افرادی که در دام آن می‌افتند خیلی سریع گرفتار بدگمانی (پارانویا) می‌شوند. آن‌ها حس می‌کنند که گروهی از مردم، کل بشریت یا حتا کل جهان، دشمن آن‌ها شده‌اند. این یک چرخهٔ معیوب برای خود فرد درگیر و البته اطرافیان اوست؛‌ اطرافیانی که بالاخره از او فاصله می‌گیرند و نمی‌توان به این خاطر به آن‌ها خرده گرفت. به‌محض آن‌که اولین علایم ترحم به خود را حس می‌کنم تمام تلاشم را برای دور شدن از این ورطهٔ خطرناک به کار می‌بندم. مثل آن جملهٔ قدیمی که می‌گوید: «اگر دیدی که درون چاله‌ای هستی، به کَندن ادامه نده.»

تجربیات تنها زمانی واقعاً به حساب می‌آیند که بتوانید آن‌ها را به خاطر بیاورید. اجازه بدهید به این پدیده، بانک خاطره بگوییم.

بی‌عرضه، همگی طبق همین قاعده تعیین می‌شوند. اگر اعتقاد دارید که موفقیت‌تان به خاطر کار و تلاش بی‌وقفه‌تان، سرسختی، سماجت‌تان و شب‌بیداری‌های زیادتان است، لزوماً اشتباه نمی‌کنید. همهٔ آن‌چه که به آن افتخار می‌کنید، حاصل اراده‌ای است که به واسطهٔ برایند ژن‌ها و محیط اطراف‌تان به شما رسیده است. خب با در نظر گرفتن همهٔ این‌ها چه بخشی از موفقیت‌تان را به دستاوردهای خودتان نسبت می‌دهید؟ درست است. پاسخ منطقی صفر درصد است. موفقیت شما ریشه در عواملی دارد که شما به هیچ عنوان اختیاری روی آن‌ها ندارید. در واقع موفقیت‌های‌تان را «به دست نیاورده‌اید.»‌

با تشریح هر افتضاحی که به بار آورده‌اید، زندگی‌تان بهتر می‌شود. اگر نتوانید اشتباهات‌تان را شناسایی کنید، یا دنیا را درک نکرده‌اید یا این‌که خودتان را نشناخته‌اید. به عبارت دیگر اگر نتوانید تشخیص دهید کجا قدمی به‌اشتباه برداشته‌اید، دوباره با صورت به زمین خواهید خورد. پافشاری‌تان روی این تحلیل‌ها در نهایت نتیجه‌بخش خواهد بود.

مطمئنم که در زندگی خود حداقل یک نفر را سراغ دارید که از نظر شما عاقل و بالغ است. نظر شما چیست: آیا این به خاطر تنظیم ابتدایی بوده؟ ژن‌های عالی، تربیت ایده‌آل و تحصیل درجه‌یک او را این‌چنین عاقل کرده؟ یا اصلاح، تلاش مدام برای حل مسائل و جبران کاستی‌ها و حذف تدریجی ضعف‌ها از زندگی؟ نتیجه؟ باید از شر این برچسب تحقیرآمیزی که به اصلاح چسبیده خلاص شویم. افرادی که توان اصلاح زودهنگام خودشان را دارند نسبت به کسانی که مدت‌ها وقت صرف پیدا کردن یک نقطهٔ شروع ابتدایی بی‌نقص می‌کنند و سپس امیدوارند که برنامه‌شان به نتیجه برسد، مزیت دارند. چیزی با عنوان آموزش ایده‌آل وجود ندارد. زندگی ما بیش از یک هدف دارد. هیچ استراتژی تجارت بی‌نقص، سبد سهام بهینه و شغل آرمانی‌ای وجود ندارد. همهٔ این‌ها افسانه است. حقیقت این است که شما با یک تنظیم ابتدایی شروع می‌کنید و بعد از آن باید مدام آن را اصلاح کنید. هر چه دنیا پیچیده‌تر باشد، نقطهٔ شروع شما کم‌اهمیت‌تر می‌شود. پس در زندگی شخصی یا کاری تمام منابع‌تان را برای رسیدن به یک تنظیم ابتدایی بی‌نقص هزینه نکنید.

قانون اساسی کشورها براساس قوانینی بنیادی تنظیم می‌شوند و بقیهٔ قوانین براساس آن‌ها وضع می‌شوند. این‌چنین فرض می‌شود که قوانین اساسی تا ابد پابرجا هستند اما در عمل حتا قانون اساسی کشورها هم مورد بازبینی قرار می‌گیرند. قانون اساسی ایالات متحدهٔ امریکا که اولین‌بار در ۱۷۸۷ تصویب شد، تاکنون ۲۷ بار اصلاح شده است. قانون اساسی فدرال کنفدراسیون سویس از سال ۱۸۴۸ تاکنون دوبار مورد بازنگری کلی و چندین‌بار مورد بازنگری‌های جزئی قرار گرفته است. قانون اساسی آلمان از سال ۱۹۴۹ تاکنون ۶۰ بار تغییر کرده. این نه‌تنها مایهٔ شرمساری نیست بلکه کاملاً هم معقول است. تصحیح‌پذیری، زیر بنای هر دموکراسی کارآمد است. مسئله به قدرت رساندن مرد یا زن شایسته (همان تنظیم ابتدایی) نیست، مسئله از روی کار برداشتن مرد نامناسب یا زن نامناسب بدون خون‌ریزی است. دموکراسی سازوکاری برای اصلاح در درون خود دارد و تنها نوعی از حکومت است که چنین خصوصیتی را داراست.

به قول دوایت آیزنهاور، ژنرال امریکایی که بعدها رئیس‌جمهور هم شد، «برنامه هیچ ارزشی ندارد. برنامه‌ریزی مهم‌ترین چیز است.» مسئله داشتن یک برنامهٔ ثابت نیست. بلکه این برنامه‌ریزی مجدد و مکرر است که اهمیت دارد؛ یعنی یک فرآیند پیوسته. آیزنهاور به‌خوبی فهمیده بود که به‌محض رویارویی سربازها با دشمن تمام برنامه‌های قبلی از درجهٔ اعتبار ساقط می‌شوند.